Walcownia w Katowicach Szopienicach jest niezwykle interesującym miejscem na Szlaku Zabytków Techniki. Odwiedzając to miejsce możemy w przenośni oraz dosłownie dotknąć historii produkcji blach cynku. Przewodnikami po obiekcie są byli pracownicy zakładu – gwarantuje to doskonałą jakość oprowadzania, interesujące historie oraz ciekawostki dotyczące pracy w walcowni.
W tym artykule przeczytacie i zobaczycie:
Walcownia – historia produkcji
W 1904 roku firma Giesche ukończyła budowę walcowni cynku, która zaczęta została rok wcześniej. W budynku ówcześnie znajdowała się kotłowania wyposażona w 8 kotłów parowych, chłodnię kominową oraz wytwórnia drewnianych opakowań. Ciąg technologiczny zakładu składał się z:
- dwóch pieców topielnych, każdy o pojemności 50 ton, które opalane były węglem kamiennym
- pieca grzewczego do płyt
- karuzel odlewniczych z 24 formami, które chłodzone były wodą
- walcarki wstępnej
- 3 walcarek wykańczających
- 2 nożyc wstępnych do cięcia blachy
- 2 nożyc wykańczających do blach
W budynku maszynowni znajdowały się takze 4 maszyny parowe o mocy 250 KM. W 1904 roku walcownia w Katowicach Szopienicach zatrudniała 144 osoby i była w stanie rocznie wyprodukować 6900 ton blach.
W 1919 roku walcownię rozbudowano, przedłużając halę główną o 91 metrów. Zainstalowano także nowe walcarki, nożyce do taśm oraz dwa piece. Po zakończeniu II wojny światowej zakład został znacjonalizowany. W latach 60. XX wieku piec topielno-rafinacyjny opalany węglem wymieniono na nowocześniejszy, na opalany gazem. W kolejnych latach postępowała stopniowa modernizacja zakładu. Zainstalowano prasę, która zasilana była silnikiem elektrycznym.
Moment przemian gospodarczych po 1989 roku okazał się zabójczy dla walcowni. Produkcja, która w 1980 roku wynosiła 15441 ton, w 1990 roku spadła do 1800 tom. Natomiast w roku 1999 produkcja wynosiła już tylko 750 ton. W 2002 roku ostatecznie zakończono pracę i zamknięto zakład. Niestety część oryginalnego wyposażenia walcowni została rozkradziona po likwidacji. Na szczęście zdecydowana większość ostała się w dość dobrym stanie.
Zdaniem oprowadzającego przewodnika, praca w walcowni była trudna i wymagająca lecz nie szkodliwa. Zachowały się zdjęcia, na których widać, jak pracownicy stoją boso przy walcarkach. Dzięki pracy na akord i wyrabianym normom, a także dzięki posiłkom regeneracyjnym praca w tym miejscu – w opinii przewodnika – była bardzo opłacalna finansowo.
Walcownia dzisiaj
Obiekt w 2013 roku przejęła Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska, która doprowadziła do otwarcia muzeum w obecnym kształcie. Walcownia w 2017 roku została wpisana na Szlak Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.
Do dzisiaj zachował się ciąg technologiczny maszyn, który służył ówcześnie do produkcji blach cynkowych. Walcownię można zwiedzać samemu lub z przewodnikiem. Opcja z przewodnikiem jest w moim odczuciu znacznie bardziej interesująca, gdyż po zakładzie oprowadzają byli pracownicy, którzy przepracowali tam nawet kilkadziesiąt lat. Oprowadza nas zatem nie przewodnik, który o historii tego miejsca uczył się ze książek ale faktyczni nestorzy produkcji blach cynkowych.
Z ręką na sercu mogę powiedzieć, że godzina zwiedzania i słuchania opowieści minęła jak z bicza strzelił. W ustach przewodnika słychać było autentyczną historię miejsca, z którym związany był emocjonalnie przez kilkadziesiąt.
We wtorek indywidualne zwiedzanie jest bezpłatne. Cennik usług przewodnika oraz inne ważne informacje znajdziecie na stronie internetowej walcowni.
Adres: Walcownia – Muzeum Hutnictwa Cynku, 11 Listopada 50, 40-387 Katowice
Galeria zdjęć
Czym jest #mikrorajza?
#Mikrorajza to seria wpisów, w których pokazuję interesujące miejsca na Górnym Śląsku, warte zobaczenia w jedno popołudnie. #Mikrorajza jest idealna na wyjazd po pracy lub w weekendowy dzień.
fot 1. By nieznany – Scanned from the book: Der Oberschlesische Turm. Festschrift den Besuchern des Turmes gewidmet. Berlin – Breslau – Kattowitz: Phönix-Verlag, 1911, p. 46 (http://www.digitalis.uni-koeln.de/Turm/turm43-48.pdf), CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=66706753
fot 2. Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny – Archiwum Ilustracji. Ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego
Fajniscie zes to napiosl. To nasza heszichta!