Węgiel kamienny – skała osadowa, która powstała w karbonie ze szczątków roślinnych podczas beztlenowego uwęglenia. Węgiel jest wciąż powszechnie stosowany do ogrzewania naszych mieszkań oraz do produkcji energii elektrycznej. Ten sam węgiel, który daje nam pracę, ciepło i prąd – truje nas i zabija górników.
Historia węgla
Wydobywany jest tutaj przynajmniej od XVII wieku. To właśnie odkrycie tego surowca spowodowało rozwój przemysłu na Górnym Śląsku i rewolucję, która miała miejsce nie tylko na powierzchni ziemi, ale także w umysłach mieszkańców tego regionu.
Co wcześniej tutaj było? Lasy, puszcza. Gdzieniegdzie wioski, w których wypalano las, aby uzyskać łazy, czyli miejsce pod uprawę roli. Oto stopniowo społeczeństwo rolnicze stawało się społeczeństwem przemysłowym. Ludzie zaczęli schodzić pod ziemię, bo tam zobaczyli szansę lepszego i dostatniejszego życia.
Dziedzictwo węgla
Ślązacy, mimo, że od lat drążyli korytarze górnicze pod swoimi miastami i wioskami, nigdy nie byli właścicielami czarnego złota. Na początku XX wieku o Górny Śląsk upominała się odradzająca Rzeczpospolita, która zdawała sobie sprawę, że bez śląskiego przemysłu rady sobie nie da. Wywołane powstania były niczym innym, jak walką o śląskie kopalnie, huty i fabryki. Następnie przyszła okupacja hitlerowska, która wykorzystywała śląski przemysł do celów wojennych. Nie ucichły jeszcze wystrzały II wojny światowej, gdy o Śląsk i Ślązaków upomniał się oprawca rosyjski. Wykwalifikowanych śląskich robotników wywiózł na wschód jako tanią siłę roboczą, a śląskie maszyny rozkręcił i rozkradł.
Przekleństwo węgla
Mówi się, że węgiel to przekleństwo. Bo jest nieodnawialny, bo jego nieumiejętne spalanie powoduje choroby, bo jego wydobycie jest z roku na rok coraz droższe i coraz bardziej niebezpieczne. To jednak historia przemysłu, wydobycia i produkcji sprawiła, że mieszkamy obecnie w jednym w najlepiej rozwiniętych regionów w Polsce. Zastanawiam się, jak duży wpływ na wytworzenie śląskiej tożsamości miał węgiel? Nie mówię, o skale jako takiej, a raczej o dziejach Górnego Śląska, których głównym mianownikiem od kilku wieków był węgiel kamienny…
Wspomnienie węgla
Dzisiaj ślady węgla spotkamy na Śląsku niemal na każdym kroku. Miejsca opowiadają historię wydobycia – hałdy, postindustralne szyby, kopalnie przekształcone w miejsca kultury. One przypominać nam będą nasze dziedzictwo, chlubę i przekleństwo. To te miejsca kiedyś kształciły i żywiły naszych ojców i dziadków, dzisiaj w dużej mierze są wspomnieniem za czymś utraconym, co wcale nie było rajem.
Dobrze powiedziane. Dzisiaj węgiel wszyscy uważają za przekleństwo, tylko co było gdyby Śląsk nie bogacił całej Polski po II wojnie? Gdzie byśmy byli dzisiaj?