Śląska kultura

Jaka jest śląska kultura? Przekonaj się, że kultura Górnego Śląska oferuje bardzo wiele także dla ambitnych odbiorców. Dowiesz się tutaj także o śląskich tradycjach i zwyczajach, języku śląskim oraz książkach pisanych o Śląsku i po śląsku. Jeśli szukasz śląskich przepisów na tradycyjne potrawy i desery – znajdziesz je tutaj w osobnej kategorii.

Ślązacy w przeszłości nie mogli liczyć na Tuska, lecz mogą uczyć się od niego...

8
Agata Krypczyk na otwarciu Campusu Polska Przyszłości zapytała Rafała Trzaskowskiego i Donalda i Tuska, kiedy wreszcie Polska uzna śląski za język regionalny? Trzaskowski dość szybko odpowiedział, że ma żonę z Rybnika, więc popiera ten postulat. Tusk stwierdził natomiast, że "ojca dzieci uczyć nie należy" i przypomniał, że wraz z innymi pięcioma Kaszubami w sejmie i senacie uzyskali dla kaszubskiego status języka regionalnego.

#śląska rzecz – maszkety

2
Czy znacie kogoś, kto nie lubi maszketów? Bez maszketów nie odbędą się żadne urodziny u babci Anieli. Pamiętam jak za bajtla dziadek mówił do...

[QUIZ] Śląskie zwyczaje bożonarodzeniowe. Sprawdź czy znasz?

2
Jak wiadomo najlepiej uczy się poprzez zabawę. Dlatego przygotowałem dla Was kolejny quiz, tym razem pod tytułem „Śląskie zwyczaje świąteczne”. Dotyczy on tradycyjnych regionalnych...

Być Ślązakiem to powód do dumy!

12
Właśnie wróciłem z premiery filmu „Być Ślązakiem to powód do dumy”. Jadąc do Rydułtowskiego Centrum Kultury, nie bardzo wiedziałem czego powinienem się spodziewać –...

Barbórka – górnicze święto na Śląsku

Barbórka - święto górnicze, które tradycyjnie obchodzimy 4 grudnia. To właśnie wówczas swoje wspomnienie obchodzi św. Barbara z Nikomedii, która jest patronką nie tylko...

Wywózka – nowa książka IPN Katowice dotycząca Tragedii Górnośląskiej

Wreszcie dotarła! Jeszcze nie miałem okazji przeczytać więcej niż jednej strony, ale czuję, że "Wywózka" będzie lekturą obowiązkową nie tylko dla osób, których rodziny...

Dlaczego NOSPR to nie miejsce na odważny rap?

Dziś idę pod prąd wśród tych, którzy są w większości i uważają, że występ Miuosha, Jimka i orkiestry symfonicznej w sali NOSPRu był genialnym...

Cholonek, czyli dobry Pan Bóg z gliny

Do czasu Piątej strony świata Kazimierza Kutza, Cholonek, czyli dobry Pan Bóg z gliny był jedyną prawdziwą opowieścią o Śląsku. Piątej strony świata jeszcze...

Ślabikórz niy dló bajtli – recenzja.

Mam w ręce, a raczej na stole nowy Ślabikórz. Zacznę od tego, iż książka na pewno nie jest podręcznikiem do nauki godki śląskiej, jak...

Chopy, co z Wami je niy richtich?

Pŏra dni do zadku suchoł żech w radyju, jak Grzegorz Franki gŏdoł, czamu przestoł być prezesym Ślōnskij Partyje Regiōnalnyj. Pedzioł, że o swojij decyzyji poinformowoł ekskamrata bez wiadōmość SMS. Franki spokopiōł, że we ŚPR tak naprŏwda to nic sie niy dzioło, ludzie to niy byli fachmōny, a Mercik piyrszy poszoł weg, bo nic niy robiōł. Tego było za wiela i bestōż Franki poszoł nazŏd do PO.
Ewangelia na wigilię po śląsku

Ewangelia na wigilię po śląsku. Wydrukuj i przeczytaj przed wieczerzą

Jak nakazuje tradycja, przed spożyciem wieczerzy wigilijnej czyta się fragment Ewangelii wg. św. Łukasza, który traktuje o narodzeniu Chrystusa. Serdecznie zachęcam Was, aby fragment...

Jaki jest Twój Dzień Języka Ojczystego?

Obchodzimy dziś Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. Święto ustanowione przez UNESCO wprawiło mnie w małe zakłopotanie – jadąc w pociągu zastanawiałem się, jaki jest mój...
Śląskie tradycje wigilijne

Śląskie tradycje wigilijne – poznaj Wigilię na Śląsku

Przedstawiam Wam poniżej śląskie tradycje wigilijne, które obecne są w górnośląskich domach. Część z nich znam, gdyż są przekazywane z pokolenia na pokolenie w...

Regionaliści nakręcili filmy edukacyjne o Śląsku. Nie tylko dla nauczycieli

5
Stowarzyszenie Inicjatywa we współpracy z Silesia Schola realizuje projekt „W regionie o regionie” w ramach którego nakręcono 15 filmów edukacyjnych o Śląsku, które w...

Marcin Melon – Komisorz Hanusik i Warszawiok

Prezentacja jednoaktówki autorstwa Marcina Melona pt. "Komisorz Hanusik i Warszawiok". Jednoaktówka zajęła drugie miejsce w trzeciej edycji konkursu "Jednoaktówki po śląsku", organizowanego przez Imago...

Tauron Nowa Muzyka – śląskie tętni energią!

10
Zeszłoroczny Festiwal Tauron Nowa Muzyka tylko liznąłem dzięki koncertowi Chilly Gonzalesa. Jednak wystarczył tylko jeden występ, żeby stwierdzić, że na przyszłorocznej edycji festiwalu pojawić...

Poznejcie Ślonsk tak oszkliwy, że żodyn niy chce na niego paczeć

Śląsk to miejsce, w którym nikt przy zdrowych zmysłach nie chciałby mieszkać. Tutaj zawsze pada deszcz i unosi się nieprzyjemna dla oczu mgła. Ci,...

#śląska rzecz: szolka tyju

Szolka tyju kojarzy mi się z międzypokoleniowym spotkaniem, kiedy przychodzę do babci i słyszę – siednij sie wnusiu, zrobia ci tyju. Ja babcia –...

Jeszcze dwa słowa o „aparycji chama”

Mój post na Facebooku wywołał skrajne emocje, zainteresowała się nim nawet Gazeta Katowice i Dziennik Zachodni. Przypomnę. Uważam, że wykorzystanie w kampanii społecznej stwierdzenia:...

Padosz, ja?

Pójdę do teatru na coś fajnego, odchamię się – pomyślałem. Zrobiłem, co wymyśliłem. Kupiłem bilet, wszedłem do środka sali i po chwili zorientowałem się,...

Panie Gliński, myli się pan w sprawie języka śląskiego. A ja panu powiem, dlaczego

0
27 stycznia 2020 roku poseł Maciej Kopiec zadał premierowi Mateuszowi Morawieckiego dość interesujące pytania dotyczące języka śląskiego. Przytoczę poniżej same pytania, bez całości interpelacji:...

#śląska rzecz – węgiel

Węgiel wydobywany jest na Górnym Śląsku przynajmniej od XVII wieku. To właśnie odkrycie tego surowca spowodowało rozwój przemysłu i rewolucję, która miała miejsce nie tylko na powierzchni ziemi, ale także w umysłach mieszkańców tego regionu.

Dziennik ks. Franza Pawlara. Opis ostatnich dni II WŚ na Górnym Śląsku

3
Dziennik Księdza Franza Pawlara to wspomnienia z końca II Wojny Światowej, które pokazują nam, że wojna jest ogromną tragedią bez względu na narodowość stron...

Listy do św. Mikołaja po śląsku

Nie trzeba chyba nikogo przekonywać, że edukacja młodego pokolenia ma fundamentalne znaczenie dla zachowania śląskiej kultury i języka. Dlatego przedstawiam Wam listy dzieci czytelników...

Kto kocha, a fto przaje? O śląskich uczuciach

Praktycznie we wszystkich wspomnieniach czy opowieściach dotyczących Śląska do okresu, powiedzmy, międzywojnia można natknąć się na opis Ślązaka, jako osoby o naturze raczej twardej,...

Aleksander Nawarecki – Lajerman

2
Lajerman nie jest autobiografią Aleksandra Nawareckiego. Jest opowieścią o Śląsku widzianym oczami autora, począwszy od małego bajtla, skończywszy na wykładowcy akademickim. Jak sam twórca...

Uciekam. W mieście nawet myśleć nie muszę

2
Idę obok odrapanych kamienic, które w gruncie rzeczy nie są tak brzydkie, jak się mi wydawało. A może nie byłyby aż tak brzydkie, gdyby...

Ślązak jest jak Yeti – każdy o nim słyszał, ale nikt nic nie wie

Jak to w życiu bywa, los rzuca ludzi w różne dalekie strony świata, więc rzucił i mnie. Jako Ślązak na co dzień mieszkam i...

Co pedziołby Kant po ślonsku? Przekrój osiągnięć największych filozofów

Filozof w mowie potocznej nie kojarzy się za dobrze. Utożsamiamy go z kimś, kto mitręży swoje wolne chwile na zbędne rozważania, zamiast zająć się...

Dr James Bjork: jako Amerykanin czuję empatię ze śląskimi problemami i dylematami

Czy wiecie, że tematem rozmów na seminarium prowadzonym na jednym z najlepszych uniwersytetów świata będzie… Śląsk? W ramach Programme on Modern Poland na Uniwersytecie Oksfordzkim w...

…i lasy, tu jest pełno lasów…!

8
Percepcja dzieci różni się zasadniczo od percepcji dorosłych – ich sposób postrzegania rzeczywistości nie został jeszcze skażony, opisują to, co widzą w prostych słowach,...

Czy Katowice wykorzystają „efekt Bilbao”?

6
Radek podesłał link do artykułu, który zainspirował mnie do napisania poniższego wpisu. W październiku 1997 roku otwarto w Bilbao Muzeum Guggenheima, które obróciło postindustrialne miasto...

Między miastem a miastem

6
Tak się jakoś złożyło, trochę z wyboru, trochę z przypadku, że siedzę pomiędzy trzema krzesłami. Mieszkam w niekwestionowanej kulturalnej stolicy Polski, mieście do przesady...

Wyzwanie na dzisiaj: Śląsk Otwarty

3
Kiedyś myślałem, że moje postrzeganie przeszłości byłoby łatwiejsze i przyjemniejsze, gdybym urodził się np. w Krakowie lub w Warszawie. Na ścianie z jednej strony...

Czy pisanie po śląsku ma sens? Premiera czwartej części przygód Komisorza Hanusika [NAGRANIE +...

Czy istnieje język śląski? Jak silna jest śląska literatura? Czy Ślązacy są zainteresowani czytaniem po śląsku? Aż w końcu – czy pisanie po śląsku...

Historyczna pielgrzymka w Piekarach Śląskich – odważny głos kościoła

Kilkadziesiąt tysięcy mężczyzn zgromadziło się na kalwaryjskim wzgórzu na dorocznej pielgrzymce w Piekarach Śląskich. Dzięki odważnym  słowom abp. Wiktora Skworca i nietuzinkowym sprawowaniu liturgii...

Mianujom mie Hanka – przejmujący spektakl o trudnych śląskich losach

3
Mianujom mie Hanka to monodram, w którym w główną i jedyną rolę wcieliła się znakomita aktorka Grażyna Bułka, znana wszystkim z Cholonka - sztandarowej...

Gazeta Auchan Mikołów po śląsku

Auchan Mikołów z pomocą Towarzystwa Pro Loquela Silesiana już po raz drugi, z okazji swoich urodzin przygotował specjalną gazetkę po śląsku. Opinie na jej...

#10 Tauron Nowa Muzyka – niezwykłe koncerty w inspirującym miejscu

5
Bez cienia przesady mogę stwierdzić, że koncerty muzyczne są dla mnie wydarzeniem ocierającym się o mistycyzm. I to nie z powodu jakieś muzycznej pasji,...

Śląsk wedle bajtla – krótkie podsumowanie

7
Uff. Już po wszystkim. Dziękuję wszystkim, nie tylko Czytelnikom bloga, którzy przyszli na wernisaż. Nie sposób oceniać pracę, którą się samemu wykonało, dlatego poprzestanę...
śląska tożsamość - kim jesteśmy?

Tożsamość jest podróżą od chwili do momentu

3
W gruncie rzeczy w każdym z nas siedzi grzech pychy i złudnego poczucia prawdy. Czy my – Ślązacy nie mamy poczucia, że wiemy kim...

Żółto-niebieskie serce!

3
Takie akcje są najlepsze: 300 osób spotka się w jednym miejscu, tworzy zółto-niebieskie serce, przyjacielsko macha do warszawskich polityków. Po 30 minutach jest już...

Drugo tajla „Kōmisorza Hanusika” je fertich

Pamiętacie Komisorza Hanusika? Kto by nie pamiętał! Część druga pt. „We tajnyj sużbie ślōnskij nacyje” dzieje się pięć lat po srogij chaji. Książka do...
Centrum Badań nad Kulturami Mniejszymi

Centrum Badań nad Kulturami Mniejszymi zainaugurowało swoją działalność

8 grudnia brałem udział w uroczystej inauguracji działalności Centrum Badań nad Kulturami Mniejszymi, które powstało w ramach działalności Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach...

Wojewoda śląski Jorg. W kotle czarownic – ostatnia część trylogii K. Lewandowskiego

Wojewoda śląski Jorg. W kotle czarownic - jest to ostatnia, trzecia część 200-letniej historii Górnego Śląska wplecionej w życiorysy Karla Godulli (wyd. 2010 i...

Także i w tym roku modlitwa wiernych podczas pielgrzymki do Piekar Śląskich była po...

Modlitwa wiernych odmawiana w języku śląskim stała się już tradycją podczas pielgrzymki mężczyzn do Piekar Śląskich. Także i w tym roku specjalnie dla Was...

#11 Tauron Nowa Muzyka | co urzekło mnie drugiego dnia?

1
Drugi dzień Festiwalu Tauron Nowa Muzyka już za mną. Na bloga wrzucam te propozycje, które najbardziej zapadły mi w pamięć. To czego zawsze szukam...

6 powodów dla których #11 Tauron Nowa Muzyka ponownie mnie zachwycił

2
#1 Strefa Kultury Nie wiem czy może istnieć lepsze miejsce do organizacji festiwalu z nowoczesną muzyką, niż dawny poprzemysłowy teren. Chociaż niesamowitość miejsca nie wynika...

3 rzeczy, które łączą uznanie śląskiego za język oraz edukację seksualną

5
Myli się ten, kto sądzi, iż edukacja seksualna ma niewiele wspólnego z uznaniem śląskiego za język. Za jedną i drugą inicjatywą stoją podobne argumenty....

Co mają wspólnego Sukiennice i woj. śląskie?

Znajdź jeden niepasujący szczegół na poniższym zdjęciu: Ja wiem, czepiam się. Ale jednak zdjęcie krakowskich Sukiennic na wyświetlaczu w Kolejach Śląskich wygląda trochę komicznie. Jakby...

[KONKURS] – wygraj Leanderkę Rafała Szymy!

0
Przygotowałem dla Was konkurs, w którym macie okazję wygrać dwa egzemplarze najnowszej książki Rafała Szymy - Leanderka. Jestem w trakcie lektury i mogę powiedzieć,...

Spójrz na Śląsk innym okiem. „Dyskretny urok Śląska” już do kupienia w dobrych sklepach

1
"Dyskretny urok Śląska" otwiera śląską trylogię Evy Tvrdej, współczesnej pisarki z czeskiej strony Śląska. Eva Tvrdá przenosi nas kilkanaście kilometrów na południowy zachód od...

Najładniejsze śląskie słowo – konkurs z nagrodami

Zapraszam Was do wzięcia udziału w konkursie, w którym do wygrania będą dwa egzemplarze książki Kōmisorz Hanusik i umrzik we szranku Marcina Melona, która...

Wobec zmierzchu jesteśmy zupełnie bezradni

2
Zmierzch to ten moment dnia, w którym percepcja i ocena miejsc oraz budynków jest najtrafniejsza. Bo przecież już nie jesteśmy oślepieni blaskiem słońca, a...

Podczas pielgrzymki mężczyzn do Piekar modlitwa wiernych była po śląsku! [NAGRANIE]

Pięknej tradycji zapoczątkowanej w 2014 roku stało się zadość. Wówczas to pierwszy raz na kalwaryjskim wzgórzu w Piekarach Śląskich część liturgii Mszy świętej odbyła...

„Dante i inksi” – zbiór poezji w śląskim przekładzie

3
JOSEPH VON EICHENDORFF SPŌMNIYNIE (Erinnerung) 1 Ty ptŏszku, cojś przifurgnōł sam Z daleka, lipo, co tak sie Kolybiesz, zdrzōdło, pedzcie mi Kaj isto tyn mōj hajmat je. (...) Powyższy wiersz to fragment „Dante...

Morfina na podstawie Twardocha to nie jest spektakl dla spokojnych ludzi

Wychodząc z Morfiny wystawianej przez Teatr Śląski żałowałem, że nasamprzód nie zdążyłem przeczytać książki Twardocha. Sztuka miała klimat ogromnie specyficzny, który trudno miałem odnieść...

Jak Komisorz Hanusik uratowoł Ślonsk od srogij chaje

Nie wiem, czy Marcin Melon pisał wcześniej książki (po polsku? śląsku?). Wiem natomiast jedno, że jeśli Komisorz Hanusik jest jego literackim debiutem, to na...