Śląska kultura

Śląska kultura

Jaka jest śląska kultura? Przekonaj się, że kultura Górnego Śląska oferuje bardzo wiele także dla ambitnych odbiorców. Dowiesz się tutaj także o śląskich tradycjach i zwyczajach, języku śląskim oraz książkach pisanych o Śląsku i po śląsku. Jeśli szukasz śląskich przepisów na tradycyjne potrawy i desery – znajdziesz je tutaj w osobnej kategorii.

Życzenia po śląsku

3
Zebrane zostały tutaj życzenia i wierszyki po śląsku na urodziny, Boże Narodzenie, Wielkanoc, Barbórkę i Nowy Rok. Na tej stronie znajdziesz życzenia po śląsku...

Morfina na podstawie Twardocha to nie jest spektakl dla spokojnych ludzi

Wychodząc z Morfiny wystawianej przez Teatr Śląski żałowałem, że nasamprzód nie zdążyłem przeczytać książki Twardocha. Sztuka miała klimat ogromnie specyficzny, który trudno miałem odnieść...

Na deser: rymowanka po śląsku

17
Już mom nowo śląska wyliczanka, ślonski krupniok to kaszanka. Polsko babka to jest zista, piwa skrzynka to jest kista, ślonski fater to jest tata,...

Leanderka. 5 ôsprowek po naszymu – śląskojęzyczny debiut Rafała Szymy

0
Zbiór opowiadań "Leanderka. 5 ôsprowek po naszymu" to śląskojęzyczny debiut Rafała Szymy. Zawarte w nim teksty to współczesna, nowoczesna proza pozbawiona folklorystycznego charakteru. Język...

Ich książęce wysokości. Część górnośląska – nowa książka z serii Canon Silesiae

9
Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej w ramach serii wydawniczej Canon Silesiae prezentuje kolejną książkę, która ma czytelnikowi przybliżyć ogólnie pojętą tematykę Górnego Śląska. Tym razem...

Dykcjonorz, czyli słownik śląski

Powstał dykcjonorz, czyli internetowy słownik śląski w którym systematycznie dodawane są śląskie słowa wraz z odmianą i przykładowymi propozycjami użycia. Autorami serwisu są Stasiek Neblik...

Polterabend – trzaskanie porcelany. Przedweselny zwyczaj na Śląsku

6
Polterabend to powszechnie znana na Śląsku tradycja trzaskania porcelany przed domem przyszłej panny młodej. Słowo pochodzi z języka niemieckiego, gdzie poltern znaczy hałasować natomiast...

Panie Gliński, myli się pan w sprawie języka śląskiego. A ja panu powiem, dlaczego

0
27 stycznia 2020 roku poseł Maciej Kopiec zadał premierowi Mateuszowi Morawieckiego dość interesujące pytania dotyczące języka śląskiego. Przytoczę poniżej same pytania, bez całości interpelacji:...

Ślązacy w przeszłości nie mogli liczyć na Tuska, lecz mogą uczyć się od niego...

8
Agata Krypczyk na otwarciu Campusu Polska Przyszłości zapytała Rafała Trzaskowskiego i Donalda i Tuska, kiedy wreszcie Polska uzna śląski za język regionalny? Trzaskowski dość szybko odpowiedział, że ma żonę z Rybnika, więc popiera ten postulat. Tusk stwierdził natomiast, że "ojca dzieci uczyć nie należy" i przypomniał, że wraz z innymi pięcioma Kaszubami w sejmie i senacie uzyskali dla kaszubskiego status języka regionalnego.

Co pedziołby Kant po ślonsku? Przekrój osiągnięć największych filozofów

Filozof w mowie potocznej nie kojarzy się za dobrze. Utożsamiamy go z kimś, kto mitręży swoje wolne chwile na zbędne rozważania, zamiast zająć się...

Zakochałem się i poszedłem do NOSPRu

8
A raczej w odwrotnej kolejności. Z resztą, czy to ważne? Ciągnęło mnie do NOSPRu od momentu otwarcia, ileż to nasłuchałem się opinii, ileż to...

Jak Komisorz Hanusik uratowoł Ślonsk od srogij chaje

Nie wiem, czy Marcin Melon pisał wcześniej książki (po polsku? śląsku?). Wiem natomiast jedno, że jeśli Komisorz Hanusik jest jego literackim debiutem, to na...

Skarbek – #śląskie legendy

3
Śląska mitologia lub – jak niektórzy mówią – demonologia jest nad wyraz różnorodna i interesująca. Myli się jednak ten, kto sądzi, iż baśnie oraz...

Być Ślązakiem to powód do dumy!

12
Właśnie wróciłem z premiery filmu „Być Ślązakiem to powód do dumy”. Jadąc do Rydułtowskiego Centrum Kultury, nie bardzo wiedziałem czego powinienem się spodziewać –...

Jak wygląda tradycyjna śląska palma wielkanocna?

Tradycyjna śląska palma wielkanocna różni się zasadniczo od polskich, które zobaczyć możemy w telewizji lub Internecie. Zgodnie ze zwyczajem śląska palma nie jest duża...

Gazeta Auchan Mikołów po śląsku

Auchan Mikołów z pomocą Towarzystwa Pro Loquela Silesiana już po raz drugi, z okazji swoich urodzin przygotował specjalną gazetkę po śląsku. Opinie na jej...

Jeszcze dwa słowa o „aparycji chama”

Mój post na Facebooku wywołał skrajne emocje, zainteresowała się nim nawet Gazeta Katowice i Dziennik Zachodni. Przypomnę. Uważam, że wykorzystanie w kampanii społecznej stwierdzenia:...

„Dante i inksi” – zbiór poezji w śląskim przekładzie

5
JOSEPH VON EICHENDORFF SPŌMNIYNIE (Erinnerung) 1 Ty ptŏszku, cojś przifurgnōł sam Z daleka, lipo, co tak sie Kolybiesz, zdrzōdło, pedzcie mi Kaj isto tyn mōj hajmat je. (...) Powyższy wiersz to fragment „Dante...

Regionaliści nakręcili filmy edukacyjne o Śląsku. Nie tylko dla nauczycieli

5
Stowarzyszenie Inicjatywa we współpracy z Silesia Schola realizuje projekt „W regionie o regionie” w ramach którego nakręcono 15 filmów edukacyjnych o Śląsku, które w...

#11 Tauron Nowa Muzyka | co urzekło mnie drugiego dnia?

1
Drugi dzień Festiwalu Tauron Nowa Muzyka już za mną. Na bloga wrzucam te propozycje, które najbardziej zapadły mi w pamięć. To czego zawsze szukam...

Między miastem a miastem

6
Tak się jakoś złożyło, trochę z wyboru, trochę z przypadku, że siedzę pomiędzy trzema krzesłami. Mieszkam w niekwestionowanej kulturalnej stolicy Polski, mieście do przesady...

5 powodów, dla których Ślązacy powinni walczyć o śląski język regionalny

Język regionalny jest pojęciem prawnym, które określa mowę używaną na terenie określonego państwa, która jednocześnie nie jest dialektem języka urzędowego, ani językiem migrantów. W...

W poszukiwaniu zagubionego serca. Czy zdołałem pokochać tę Ziemię?

Zastanawiałem się dzisiaj gdzie jest moje serce? Czy na Śląsku czy w Tatrach? A może zostawiłem je w walijskich górach? Na krymskich skałach? W...

Przepis na śląską kopę

Śląska kopa to tradycyjny deser spotykany na Górnym Śląsku. Jej protoplastą jest kopa ornontowicka, która wpisana została w 2012 roku na listę produktów tradycyjnych...

Patrz. Nic nie mów. Klaszcz głośno!

4
Oglądałem niedawno w TVP Katowice relację z gali Nagrody Ślązaka Roku, czyli dorocznego konkursu mającego promować piękno gwary śląskiej. Sadząc po pełnej widowni, jest...

Jak godomy, oma czy starka?

Dostałem od Czytelniczki Eweliny wiadomość z pytaniem - powiedz mi, jak zwracasz się do babci/dziadka po śląsku? Jak się mówi, żeby okazać szacunek- tzn.,...

Nagranie modlitwy wiernych po śląsku podczas pielgrzymki mężczyzn do Piekar Śląskich 2018

Podobnie jak w latach poprzednich, także i w tym roku podczas pielgrzymki mężczyzn i młodzieńców do Piekar Śląskich modlitwa wiernych odmawiana była w języku...

Także i w tym roku modlitwa wiernych podczas pielgrzymki do Piekar Śląskich była po...

Modlitwa wiernych odmawiana w języku śląskim stała się już tradycją podczas pielgrzymki mężczyzn do Piekar Śląskich. Także i w tym roku specjalnie dla Was...

Ich książęce wysokości – konkurs z nagrodami

3
Z okazji objęcia przez Tuudi.net patronatem medialnym wydawnictwa książki Jerzego Ciurloka – Ich książęce wysokości przygotowałem dla Was konkurs, gdzie nagrodą są (a jakże!)...

Ajschylos „Prōmytojs przibity” w śląskim tłumaczeniu

6
Tłumaczenie wybitnego dzieła Ajschylosa - Prometeusz w okowach jest drugą książką wydaną w serii Canon Silesiae. Trochę ponad rok temu wydawnictwo zainaugurowało Listami z...

Miłość w Königshütte – spektakl [oraz konkurs]

16
Teatralna wersja niezrealizowanego dotąd scenariusza filmowego Ingmara Villqista to dzieło wyjątkowe. Z pewnością jedno z najważniejszych w dotychczasowym dorobku autora. Bardzo osobiste (autor urodził się...

#śląska rzecz: klopsztanga

9
Jechałem na rowerze przez stare, komunistyczne osiedle. Zauważyłem, że wiele rzeczy zmieniło się wokoło, ale klopsztanga pozostała taka, jaka była 15 lat temu. A...

6 powodów dla których #11 Tauron Nowa Muzyka ponownie mnie zachwycił

2
#1 Strefa Kultury Nie wiem czy może istnieć lepsze miejsce do organizacji festiwalu z nowoczesną muzyką, niż dawny poprzemysłowy teren. Chociaż niesamowitość miejsca nie wynika...

Co mają wspólnego Sukiennice i woj. śląskie?

Znajdź jeden niepasujący szczegół na poniższym zdjęciu: Ja wiem, czepiam się. Ale jednak zdjęcie krakowskich Sukiennic na wyświetlaczu w Kolejach Śląskich wygląda trochę komicznie. Jakby...

#śląska rzecz – tyta

12
Śląska tyta to prezent dla pierwszoklasisty, który po latach zabawy i beztroski musi w końcu przekroczyć próg szkoły. Powiedzieć można, że tyta jest czymś w rodzaju pocieszenia, którym obdarowuje się dzieciaka, aby uprzyjemnić wkroczenie w odpowiedzialne życie.

Czy Katowice wykorzystają „efekt Bilbao”?

6
Radek podesłał link do artykułu, który zainspirował mnie do napisania poniższego wpisu. W październiku 1997 roku otwarto w Bilbao Muzeum Guggenheima, które obróciło postindustrialne miasto...

6 powodów dla których Ślązacy to współcześni muzułmanie

Ślązaku, jeśli wydaje Ci się, że nie masz z muzułmanami nic wspólnego to przekonam Cię, że jesteś w ogromnym błędzie. Zebrałem sześć punktów, w...

9 mitów o Śląsku. Wersja dla dociekliwych

Niedawny wpis o faktach i mitach dotyczących Śląska cieszył się ogromnym zainteresowaniem, dlatego postanowiłem stworzyć na podstawie opublikowanych przez Was komentarzy kolejny artykuł o regionalnych...

Jaki jest Twój Dzień Języka Ojczystego?

Obchodzimy dziś Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. Święto ustanowione przez UNESCO wprawiło mnie w małe zakłopotanie – jadąc w pociągu zastanawiałem się, jaki jest mój...

Jak Komisorz Hanusik uratowoł Ślonsk od warszawskij okupacje? [KONKURS]

2
Przeczytałem Komisarza Hanusika i mam spory problem. Pierwsza część była tak dobrze napisana, że oczywiste dla mnie było, iż sprostanie tak wysoko postawionej poprzeczce...

7 najładniejszych śląskich słów

Słowami wyrażamy świat - to co widzimy, co odczuwamy. Każde słowo niesie ze sobą określony ładunek emocjonalny: smutek, radość, piękno, ciepłe wspomnienie. Jakie są...

Biblia po śląsku – rarytas w domowych biblioteczkach

6
Biblia po śląsku to ponad 600 stron, na które składają się cztery Ewangelie, Dzieje Apostolskie, Listy Św. Pawła, Listy Powszechne i Apokalipsa św. Jana. Obecnie nic nie stoi już na przeszkodzie, aby Nowy Testament po śląsku był czytany na przykład podczas Wigilii.

#śląska rzecz – kreple

Ftoś kejś pedzioł, iże ślōnskie kreple to niy je to samo, co polskie pączki. Jŏ tam niy wiym - u mje w dōma krepli sie nie warziło bo moja mamulka takich tustych maszketōw niy lubi. Ja - tortensztik, kopa, kołŏcz z posypkōm abo inksze ajnfachowe maszkety jŏ za bajtla jŏd bez kożdy wikynd. Dōmowego krepla jŏ nikyj niy zjŏd.

#śląska rzecz: hołda

Wydawać by się mogło, że hołda to symbol najbardziej śląski, jaki możemy sobie wyobrazić. Bo przecież w parze z szybem kopalnianym tworzy unikatowy i...

Historyczna pielgrzymka w Piekarach Śląskich – odważny głos kościoła

Kilkadziesiąt tysięcy mężczyzn zgromadziło się na kalwaryjskim wzgórzu na dorocznej pielgrzymce w Piekarach Śląskich. Dzięki odważnym  słowom abp. Wiktora Skworca i nietuzinkowym sprawowaniu liturgii...

Ślōnski sznelcug, czyli wielki śląski manifest

9 lutego w Przestrzeni Twórczej Stacji Ligota odbył się Ślōnski sznelcug, czyli spotkanie z prof. Zbigniewem Kadłubkiem połączone z koncertem muzyki ambientowej, wystawą zdjęć...

Silesia Videosession: wyławiamy perełki śląskiej muzyki

Silesia Videosession to projekt młodych entuzjastów i łowców ambitnej oraz wyjątkowej muzyki z obszaru województwa śląskiego. Poszukują i wyławiają z artystycznego morza perły a...

Przepis na moczkę wigilijną

22
Przedstawiam Wam tradycyjny przepis na moczkę wigilijną. Dokładnie w taki sposób przygotowuje się moczkę u mnie w rodzinie od wielu już lat - zapewniam...
Przepis na zupę z głów ryb

Przepis na zupę z głów ryb

Przedstawiam Wam przepis na zupę z głów ryb. Jest to tradycyjna śląska potrawa, którą przygotowuje się na kolację wigilijną. Najbardziej standardowy przepis to oczywiście...

Komisorz Hanusik – pierwsza komedia kryminalna w śląskiej godce już w sprzedaży

4
Po tygodniach oczekiwań do sklepów trafiła piyrszo kryminalno komedyjo we ślonskij godce, czyli „Komisorz Hanusik” autorstwa Marcina Melona. Rade byście sie dowiedzieli skond Ouma Hanusikowo...
Tak może wyglądać utopek

Utopek – #śląskie legendy

Śląska mitologia lub – jak niektórzy mówią – demonologia jest nad wyraz różnorodna i interesująca. Myli się jednak ten, kto sądzi, iż baśnie oraz...

#śląska rzecz – maszkety

2
Czy znacie kogoś, kto nie lubi maszketów? Bez maszketów nie odbędą się żadne urodziny u babci Anieli. Pamiętam jak za bajtla dziadek mówił do...

„Niektórzy boją się myślenia”. Spotkanie z prof. Kadłubkiem

Spotkania ze Zbigniewem Kadłubkiem tworzą dobrą atmosferę. Nie chodzi mi tylko o atmosferę dyskusji pomiędzy Gościem a zebranymi – bo ta jest zawsze wyjątkowo...

Tauron Nowa Muzyka – śląskie tętni energią!

10
Zeszłoroczny Festiwal Tauron Nowa Muzyka tylko liznąłem dzięki koncertowi Chilly Gonzalesa. Jednak wystarczył tylko jeden występ, żeby stwierdzić, że na przyszłorocznej edycji festiwalu pojawić...

Ślabikórz niy dló bajtli – recenzja.

Mam w ręce, a raczej na stole nowy Ślabikórz. Zacznę od tego, iż książka na pewno nie jest podręcznikiem do nauki godki śląskiej, jak...

Śląsk wedle bajtla – krótkie podsumowanie

7
Uff. Już po wszystkim. Dziękuję wszystkim, nie tylko Czytelnikom bloga, którzy przyszli na wernisaż. Nie sposób oceniać pracę, którą się samemu wykonało, dlatego poprzestanę...

3 rzeczy, które łączą uznanie śląskiego za język oraz edukację seksualną

5
Myli się ten, kto sądzi, iż edukacja seksualna ma niewiele wspólnego z uznaniem śląskiego za język. Za jedną i drugą inicjatywą stoją podobne argumenty....

Mianujom mie Hanka – przejmujący spektakl o trudnych śląskich losach

3
Mianujom mie Hanka to monodram, w którym w główną i jedyną rolę wcieliła się znakomita aktorka Grażyna Bułka, znana wszystkim z Cholonka - sztandarowej...

Śląskie tradycje wielkanocne – poznaj Wielkanoc na Śląsku

22
Śląskie tradycje wielkanocne są bogate i różnią się od siebie nawet na terenie samego Górnego Śląska. Część z tradycji pochodzi z obszaru obecnych Niemiec,...