Śląska kultura

Śląska kultura

Jaka jest śląska kultura? Przekonaj się, że kultura Górnego Śląska oferuje bardzo wiele także dla ambitnych odbiorców. Dowiesz się tutaj także o śląskich tradycjach i zwyczajach, języku śląskim oraz książkach pisanych o Śląsku i po śląsku. Jeśli szukasz śląskich przepisów na tradycyjne potrawy i desery – znajdziesz je tutaj w osobnej kategorii.

przepis na panczkraut

Ciapkapusta (panczkraut) – tradycyjny przepis

4
Ciapkapusta, zwana także panczkrautem lub ciaperkapustą, jest tradycyjnym śląskim daniem przygotowywanym zarówno na co dzień, jak i od święta. Ciapkapusta podawana może być w...
Centrum Badań nad Kulturami Mniejszymi

Centrum Badań nad Kulturami Mniejszymi zainaugurowało swoją działalność

8 grudnia brałem udział w uroczystej inauguracji działalności Centrum Badań nad Kulturami Mniejszymi, które powstało w ramach działalności Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach...

Oberschlesien: tu gdzie się spotkaliśmy [zobacz film]

https://tuudi.net/slaskie_filmy/Oberschlesien_tu_gdzie_sie_spotkalismy.mp4 Dzięki współpracy z reżyserem filmu - Michałem Majerskim możecie legalnie i za darmo zobaczyć film Oberschlesien: tu gdzie się spotkaliśmy. Film jest dostępny w...

Na deser: rymowanka po śląsku

17
Już mom nowo śląska wyliczanka, ślonski krupniok to kaszanka. Polsko babka to jest zista, piwa skrzynka to jest kista, ślonski fater to jest tata,...

Czy Katowice wykorzystają „efekt Bilbao”?

6
Radek podesłał link do artykułu, który zainspirował mnie do napisania poniższego wpisu. W październiku 1997 roku otwarto w Bilbao Muzeum Guggenheima, które obróciło postindustrialne miasto...

5 powodów, dla których warto deklarować narodowość śląską

14
Podczas nadchodzącego Spisu Powszechnego każdy obywatel i obywatelka RP zostanie poproszony o odpowiedź na szereg pytań. Najistotniejszymi dla nas Ślązaków będą te, odnoszące się...

Zakochałem się i poszedłem do NOSPRu

8
A raczej w odwrotnej kolejności. Z resztą, czy to ważne? Ciągnęło mnie do NOSPRu od momentu otwarcia, ileż to nasłuchałem się opinii, ileż to...

Śląskie tradycyjne potrawy wigilijne

Chciałbym przedstawić Wam śląskie tradycyjne potrawy wigilijne, które co roku pojawiają się na naszym stole podczas wieczerzy wigilijnej. Moja rodzina nigdy nie przywiązywała szczególnej...

Kto kocha, a fto przaje? O śląskich uczuciach

Praktycznie we wszystkich wspomnieniach czy opowieściach dotyczących Śląska do okresu, powiedzmy, międzywojnia można natknąć się na opis Ślązaka, jako osoby o naturze raczej twardej,...

Polterabend – trzaskanie porcelany. Przedweselny zwyczaj na Śląsku

7
Polterabend to powszechnie znana na Śląsku tradycja trzaskania porcelany przed domem przyszłej panny młodej. Słowo pochodzi z języka niemieckiego, gdzie poltern znaczy hałasować natomiast...

Weto Dudy. Ślązacy będą jeszcze bardziej zdeterminowani w walce o swoje prawa

Andrzej Duda, zgodnie z przewidywaniami komentatorów i wbrew oczekiwaniom Ślązaków, odmówił podpisania ustawy uznającej język śląski za język regionalny i przekazał ją Sejmowi do...

Słowem przez świat. „Mappa Mundi” – nowy tomik Mirosława Syniawy w języku śląskim

5
Miłośnicy poezji i podróży mają powód do radości, ponieważ uznany śląski poeta Mirosław Syniawa właśnie opublikował swój najnowszy tomik poezji zatytułowany "Mappa Mundi". Ta...
Śląskie tradycje wigilijne

Śląskie tradycje wigilijne – poznaj Wigilię na Śląsku

Przedstawiam Wam poniżej śląskie tradycje wigilijne, które obecne są w górnośląskich domach. Część z nich znam, gdyż są przekazywane z pokolenia na pokolenie w...

#śląska rzecz – węgiel

Węgiel wydobywany jest na Górnym Śląsku przynajmniej od XVII wieku. To właśnie odkrycie tego surowca spowodowało rozwój przemysłu i rewolucję, która miała miejsce nie tylko na powierzchni ziemi, ale także w umysłach mieszkańców tego regionu.

Ślōnskŏ familijŏ: starzik

Śląska rodzina: dziadek Felieton dostępny jest we dwóch wersjach językowych. Kliknij na "następny" aby poczytać po śląsku Coś poszło nie tak, jeśli stereotypowy śląski dziadek...
Przepis na makówki śląskie

Przepis na makówki śląskie

10
Przedstawiam Wam przepis na makówki – tradycyjną śląską potrawę wigilijną. W wielu śląskich domach nie można wyobrazić sobie obchodów Świąt Bożego Narodzenia bez miski...

Uciekam. W mieście nawet myśleć nie muszę

2
Idę obok odrapanych kamienic, które w gruncie rzeczy nie są tak brzydkie, jak się mi wydawało. A może nie byłyby aż tak brzydkie, gdyby...

Poznejcie Ślonsk tak oszkliwy, że żodyn niy chce na niego paczeć

Śląsk to miejsce, w którym nikt przy zdrowych zmysłach nie chciałby mieszkać. Tutaj zawsze pada deszcz i unosi się nieprzyjemna dla oczu mgła. Ci,...

Być Ślązakiem to powód do dumy!

12
Właśnie wróciłem z premiery filmu „Być Ślązakiem to powód do dumy”. Jadąc do Rydułtowskiego Centrum Kultury, nie bardzo wiedziałem czego powinienem się spodziewać –...

Komisorz Hanusik – pierwsza komedia kryminalna w śląskiej godce już w sprzedaży

4
Po tygodniach oczekiwań do sklepów trafiła piyrszo kryminalno komedyjo we ślonskij godce, czyli „Komisorz Hanusik” autorstwa Marcina Melona. Rade byście sie dowiedzieli skond Ouma Hanusikowo...

Śląskie tradycje wielkanocne – poznaj Wielkanoc na Śląsku

22
Śląskie tradycje wielkanocne są bogate i różnią się od siebie nawet na terenie samego Górnego Śląska. Część z tradycji pochodzi z obszaru obecnych Niemiec,...
Jak wygląda bebok? 

Bebok – #śląskie legendy

Śląska mitologia lub - jak niektórzy mówią - demonologia jest nad wyraz różnorodna i interesująca. Myli się jednak ten, kto sądzi, iż baśnie oraz...

Mianujom mie Hanka – przejmujący spektakl o trudnych śląskich losach

3
Mianujom mie Hanka to monodram, w którym w główną i jedyną rolę wcieliła się znakomita aktorka Grażyna Bułka, znana wszystkim z Cholonka - sztandarowej...

Kożdego polskigo polityka wyciepołbych raus do Araberōw i Rusōw

Jo bych tych polityków, kerzi gŏdajōm – ôd ludzi my sōm i Polsce ino przajymy – na sztyry strōny świata raus wygōnioł. Ino ze rajzyntasiōm, flaszkōm wody i korōnkōm, co by do swojigo Pōnbōczka porzykać mogli, jak śniŏdać niy bydōm co mieli, abo cliwić sie im bydzie. Co by Araberōw, Rusōw, Niymcōw i Murzinōw ô szolka wody i sznitka chleba prosić musieli.

Leanderka. 5 ôsprowek po naszymu – śląskojęzyczny debiut Rafała Szymy

0
Zbiór opowiadań "Leanderka. 5 ôsprowek po naszymu" to śląskojęzyczny debiut Rafała Szymy. Zawarte w nim teksty to współczesna, nowoczesna proza pozbawiona folklorystycznego charakteru. Język...

Czy Ślązacy powinni (nie) wspierać społeczność LGBT?

10
Pewnie Was zasmucę, że odpowiem na powyższe pytanie - nie wiem. Każdy powinien rozsądzić to we własnym sercu i wedle własnego sumienia. Można oczywiście...

Przepis na moczkę wigilijną

23
Przedstawiam Wam tradycyjny przepis na moczkę wigilijną. Dokładnie w taki sposób przygotowuje się moczkę u mnie w rodzinie od wielu już lat - zapewniam...

Tu, na Śląsku, czyli Piąta strona świata

Zastanawiam się, czy pisanie o spektaklu, który powstał na podstawie książki, którą trzymam dopiero w ręce bez przeczytania ni pół zdania ma w ogóle...

Jak godomy, oma czy starka?

Dostałem od Czytelniczki Eweliny wiadomość z pytaniem - powiedz mi, jak zwracasz się do babci/dziadka po śląsku? Jak się mówi, żeby okazać szacunek- tzn.,...

#śląska rzecz – zolyty

Zolyty to po polsku randka. Na zŏlyty karlus prosi frelka, kero fest mu sie spodobała abo swoja dziouszka abo libsta, keryj przaje. To je fest wŏżne, aby pamiyntać, iże na zolyty to niy ino na poczōntku kōnszachtu, ale durś łazić.

#śląska rzecz: klopsztanga

9
Jechałem na rowerze przez stare, komunistyczne osiedle. Zauważyłem, że wiele rzeczy zmieniło się wokoło, ale klopsztanga pozostała taka, jaka była 15 lat temu. A...

Jeszcze dwa słowa o „aparycji chama”

Mój post na Facebooku wywołał skrajne emocje, zainteresowała się nim nawet Gazeta Katowice i Dziennik Zachodni. Przypomnę. Uważam, że wykorzystanie w kampanii społecznej stwierdzenia:...

Ich książęce wysokości – konkurs z nagrodami

3
Z okazji objęcia przez Tuudi.net patronatem medialnym wydawnictwa książki Jerzego Ciurloka – Ich książęce wysokości przygotowałem dla Was konkurs, gdzie nagrodą są (a jakże!)...

5 powodów, dla których Ślązacy powinni walczyć o śląski język regionalny

Język regionalny jest pojęciem prawnym, które określa mowę używaną na terenie określonego państwa, która jednocześnie nie jest dialektem języka urzędowego, ani językiem migrantów. W...

#śląska rzecz: hołda

Wydawać by się mogło, że hołda to symbol najbardziej śląski, jaki możemy sobie wyobrazić. Bo przecież w parze z szybem kopalnianym tworzy unikatowy i...

9 mitów o Śląsku. Wersja dla dociekliwych

Niedawny wpis o faktach i mitach dotyczących Śląska cieszył się ogromnym zainteresowaniem, dlatego postanowiłem stworzyć na podstawie opublikowanych przez Was komentarzy kolejny artykuł o regionalnych...

#śląska rzecz – kołocz

Śląski kołocz. Małe słowo, a osobom spoza Śląska potrafi sprawić wiele problemów. Śląski kołocz to maszket, składający się z ciasta drożdżowego, z warstwy makowej,...

Morfina na podstawie Twardocha to nie jest spektakl dla spokojnych ludzi

Wychodząc z Morfiny wystawianej przez Teatr Śląski żałowałem, że nasamprzód nie zdążyłem przeczytać książki Twardocha. Sztuka miała klimat ogromnie specyficzny, który trudno miałem odnieść...

Drugo tajla „Kōmisorza Hanusika” je fertich

Pamiętacie Komisorza Hanusika? Kto by nie pamiętał! Część druga pt. „We tajnyj sużbie ślōnskij nacyje” dzieje się pięć lat po srogij chaji. Książka do...

[QUIZ] Sprawdź czy znasz ślonsko godka? Część II

24
Dziś przygotowałem dla Was drugą część quizu sprawdzającego jak dobrze znacie ślonsko godka. Jest trochę trudniejsza niż poprzednia zabawa, przygotowałem kilka podchwytliwych pytań, ale...
Ewangelia na wigilię po śląsku

Ewangelia na wigilię po śląsku. Wydrukuj i przeczytaj przed wieczerzą

Jak nakazuje tradycja, przed spożyciem wieczerzy wigilijnej czyta się fragment Ewangelii wg. św. Łukasza, który traktuje o narodzeniu Chrystusa. Serdecznie zachęcam Was, aby fragment...

W poszukiwaniu polskości w sercach Ślązaków

5
Jechałeś kiedyś bez celu przed siebie? Nie mówię, że nie wiedziałeś po co zmierzasz. Raczej wówczas, kiedy Twoja droga była zagadką. Twój cel dopiero...

#śląska rzecz – maszkety

2
Czy znacie kogoś, kto nie lubi maszketów? Bez maszketów nie odbędą się żadne urodziny u babci Anieli. Pamiętam jak za bajtla dziadek mówił do...

Język śląski – argumenty naukowe przemawiające za uznaniem za język regionalny

6
Język śląski jest mową używaną przez rdzennych mieszkańców Górnego Śląska. W klasyfikacji genetycznej język śląski uznawany jest za język słowiański, którego słownictwo czerpało zapożyczenia...
Pulp Fiction po śląsku

Film Pulp Fiction po śląsku pokazał, że język śląski jest żywy i popularny

0
Wszystkie bilety sprzedane w dwie godziny, mimo wcale nie najniższej ceny. Pełna sala widzów. Gromkie brawa po zakończeniu pokazu. Czy potrzeba lepszych rekomendacji, aby...

Najładniejsze śląskie słowo – konkurs z nagrodami

Zapraszam Was do wzięcia udziału w konkursie, w którym do wygrania będą dwa egzemplarze książki Kōmisorz Hanusik i umrzik we szranku Marcina Melona, która...

[QUIZ] Śląskie zwyczaje bożonarodzeniowe. Sprawdź czy znasz?

2
Jak wiadomo najlepiej uczy się poprzez zabawę. Dlatego przygotowałem dla Was kolejny quiz, tym razem pod tytułem „Śląskie zwyczaje świąteczne”. Dotyczy on tradycyjnych regionalnych...

Ślōnski sznelcug, czyli wielki śląski manifest

9 lutego w Przestrzeni Twórczej Stacji Ligota odbył się Ślōnski sznelcug, czyli spotkanie z prof. Zbigniewem Kadłubkiem połączone z koncertem muzyki ambientowej, wystawą zdjęć...

Życzenia po śląsku

4
Zebrane zostały tutaj życzenia i wierszyki po śląsku na urodziny, Boże Narodzenie, Wielkanoc, Barbórkę i Nowy Rok. Na tej stronie znajdziesz życzenia po śląsku...

Śląsk wedle bajtla – krótkie podsumowanie

7
Uff. Już po wszystkim. Dziękuję wszystkim, nie tylko Czytelnikom bloga, którzy przyszli na wernisaż. Nie sposób oceniać pracę, którą się samemu wykonało, dlatego poprzestanę...

Dziś Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego

Z tej okazji nie będzie wpisu, tylko krótki filmik. Bo obraz to więcej, niż 1000 znaków. Z 7000 obecnie używanych języków, aż 50% nie przetrwa...

Silesia Videosession: wyławiamy perełki śląskiej muzyki

Silesia Videosession to projekt młodych entuzjastów i łowców ambitnej oraz wyjątkowej muzyki z obszaru województwa śląskiego. Poszukują i wyławiają z artystycznego morza perły a...

„Niektórzy boją się myślenia”. Spotkanie z prof. Kadłubkiem

Spotkania ze Zbigniewem Kadłubkiem tworzą dobrą atmosferę. Nie chodzi mi tylko o atmosferę dyskusji pomiędzy Gościem a zebranymi – bo ta jest zawsze wyjątkowo...

Ślązak jest jak Yeti – każdy o nim słyszał, ale nikt nic nie wie

Jak to w życiu bywa, los rzuca ludzi w różne dalekie strony świata, więc rzucił i mnie. Jako Ślązak na co dzień mieszkam i...

Ich książęce wysokości. Część górnośląska – nowa książka z serii Canon Silesiae

9
Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej w ramach serii wydawniczej Canon Silesiae prezentuje kolejną książkę, która ma czytelnikowi przybliżyć ogólnie pojętą tematykę Górnego Śląska. Tym razem...

…i lasy, tu jest pełno lasów…!

8
Percepcja dzieci różni się zasadniczo od percepcji dorosłych – ich sposób postrzegania rzeczywistości nie został jeszcze skażony, opisują to, co widzą w prostych słowach,...

Śląska klawiatura i słownik dla systemu Android oraz iOS

0
Śląska klawiatura i słownik dla systemu Android oraz iOS jest dostępna dzięki aplikacji SwiftKey Keyboard. Aplikacja wprowadzi śląskie litery na klawiaturę Waszego telefonu (w nowszych...

Padosz, ja?

Pójdę do teatru na coś fajnego, odchamię się – pomyślałem. Zrobiłem, co wymyśliłem. Kupiłem bilet, wszedłem do środka sali i po chwili zorientowałem się,...

Spójrz na Śląsk innym okiem. „Dyskretny urok Śląska” już do kupienia w dobrych sklepach

1
"Dyskretny urok Śląska" otwiera śląską trylogię Evy Tvrdej, współczesnej pisarki z czeskiej strony Śląska. Eva Tvrdá przenosi nas kilkanaście kilometrów na południowy zachód od...