Kto kocha, a fto przaje? O śląskich uczuciach
Praktycznie we wszystkich wspomnieniach czy opowieściach dotyczących Śląska do okresu, powiedzmy, międzywojnia można natknąć się na opis Ślązaka, jako osoby o naturze raczej twardej,...
Ajschylos „Prōmytojs przibity” w śląskim tłumaczeniu
Tłumaczenie wybitnego dzieła Ajschylosa - Prometeusz w okowach jest drugą książką wydaną w serii Canon Silesiae. Trochę ponad rok temu wydawnictwo zainaugurowało Listami z...
…i lasy, tu jest pełno lasów…!
Percepcja dzieci różni się zasadniczo od percepcji dorosłych – ich sposób postrzegania rzeczywistości nie został jeszcze skażony, opisują to, co widzą w prostych słowach,...
Wernisaż Projektu Metropolitanin – Mężczyźni z Węgla
Tysiące zapisanych cyfrowo klatek, setki przejechanych kilometrów, dziesiątki odbytych rozmów, kilkanaście nieprzespanych nocy…
Taki jest właśnie bilans ostatnich miesięcy i pracy nad powstaniem kalendarza Projekt...
Patrz. Nic nie mów. Klaszcz głośno!
Oglądałem niedawno w TVP Katowice relację z gali Nagrody Ślązaka Roku, czyli dorocznego konkursu mającego promować piękno gwary śląskiej. Sadząc po pełnej widowni, jest...
Wywózka – nowa książka IPN Katowice dotycząca Tragedii Górnośląskiej
Wreszcie dotarła! Jeszcze nie miałem okazji przeczytać więcej niż jednej strony, ale czuję, że "Wywózka" będzie lekturą obowiązkową nie tylko dla osób, których rodziny...
Kożdego polskigo polityka wyciepołbych raus do Araberōw i Rusōw
Jo bych tych polityków, kerzi gŏdajōm – ôd ludzi my sōm i Polsce ino przajymy – na sztyry strōny świata raus wygōnioł. Ino ze rajzyntasiōm, flaszkōm wody i korōnkōm, co by do swojigo Pōnbōczka porzykać mogli, jak śniŏdać niy bydōm co mieli, abo cliwić sie im bydzie. Co by Araberōw, Rusōw, Niymcōw i Murzinōw ô szolka wody i sznitka chleba prosić musieli.
Dziś Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego
Z tej okazji nie będzie wpisu, tylko krótki filmik. Bo obraz to więcej, niż 1000 znaków.
Z 7000 obecnie używanych języków, aż 50% nie przetrwa...
Nadeszła rewolucja! Korpus mowy i śląski translator są już dostępne
Korpus mowy i śląski translator są już dostępne! Jesteśmy świadkami ogromnego kroku naprzód dla rozwoju języka śląskiego - Grzegorz Kulik ukończył pracę nad korpusem...
Śląski nacjonalizm ma się dobrze, bo przymykamy na niego oko
Zdenerwowałem się bardzo. Kilka sekund później pomyślałem – kto w ogóle będzie chodzić w takiej tresce? Skoro jest sprzedawana to na pewno jest na...
Bytom – stworzony i zabity przez przemysł
Wiele się pisze i mówi o węglu, który jednocześnie przyczynił się do rozwoju i rozkwitu Górnego Śląska, a poprzez przemysł i szkody górnicze spowodowane...
Ślązak jest jak Yeti – każdy o nim słyszał, ale nikt nic nie wie
Jak to w życiu bywa, los rzuca ludzi w różne dalekie strony świata, więc rzucił i mnie. Jako Ślązak na co dzień mieszkam i...
Panie Gliński, myli się pan w sprawie języka śląskiego. A ja panu powiem, dlaczego
27 stycznia 2020 roku poseł Maciej Kopiec zadał premierowi Mateuszowi Morawieckiego dość interesujące pytania dotyczące języka śląskiego. Przytoczę poniżej same pytania, bez całości interpelacji:...
Jak zacząć pisać po śląsku? Porady praktyczne
Polskiej ortografii i gramatyki każdy uczył się w szkole. Lecz nikogo z nas nie uczono, jak pisać po śląsku. Dlatego na pierwszy rzut oka zapis śląskiej mowy może dla wielu z Was być trudny. Jednak nic bardziej mylnego! Śląski alfabet po pewnym czasie wchodzi w krew!
Przepis na zupę z głów ryb
Przedstawiam Wam przepis na zupę z głów ryb. Jest to tradycyjna śląska potrawa, którą przygotowuje się na kolację wigilijną. Najbardziej standardowy przepis to oczywiście...
#śląska rzecz: klopsztanga
Jechałem na rowerze przez stare, komunistyczne osiedle. Zauważyłem, że wiele rzeczy zmieniło się wokoło, ale klopsztanga pozostała taka, jaka była 15 lat temu. A...
Być Ślązakiem to powód do dumy!
Właśnie wróciłem z premiery filmu „Być Ślązakiem to powód do dumy”. Jadąc do Rydułtowskiego Centrum Kultury, nie bardzo wiedziałem czego powinienem się spodziewać –...
Żółto-niebieskie serce!
Takie akcje są najlepsze: 300 osób spotka się w jednym miejscu, tworzy zółto-niebieskie serce, przyjacielsko macha do warszawskich polityków. Po 30 minutach jest już...
Skarbek – #śląskie legendy
Śląska mitologia lub – jak niektórzy mówią – demonologia jest nad wyraz różnorodna i interesująca. Myli się jednak ten, kto sądzi, iż baśnie oraz...
5 powodów, dlaczego lepiej być Polakiem niż Ślązakiem
Większość z nas czuje dumę z bycia Ślązakiem. I słusznie! Mówiąc za Sándorem Márai - to wielki dar mówić i pisać w sekretnym języku...
#10 Tauron Nowa Muzyka – niezwykłe koncerty w inspirującym miejscu
Bez cienia przesady mogę stwierdzić, że koncerty muzyczne są dla mnie wydarzeniem ocierającym się o mistycyzm. I to nie z powodu jakieś muzycznej pasji,...
#11 Tauron Nowa Muzyka | co urzekło mnie drugiego dnia?
Drugi dzień Festiwalu Tauron Nowa Muzyka już za mną. Na bloga wrzucam te propozycje, które najbardziej zapadły mi w pamięć. To czego zawsze szukam...
Ciapkapusta (panczkraut) – tradycyjny przepis
Ciapkapusta, zwana także panczkrautem lub ciaperkapustą, jest tradycyjnym śląskim daniem przygotowywanym zarówno na co dzień, jak i od święta. Ciapkapusta podawana może być w...
Biblia po śląsku – rarytas w domowych biblioteczkach
Biblia po śląsku to ponad 600 stron, na które składają się cztery Ewangelie, Dzieje Apostolskie, Listy Św. Pawła, Listy Powszechne i Apokalipsa św. Jana. Obecnie nic nie stoi już na przeszkodzie, aby Nowy Testament po śląsku był czytany na przykład podczas Wigilii.
Historyczna pielgrzymka w Piekarach Śląskich – odważny głos kościoła
Kilkadziesiąt tysięcy mężczyzn zgromadziło się na kalwaryjskim wzgórzu na dorocznej pielgrzymce w Piekarach Śląskich. Dzięki odważnym słowom abp. Wiktora Skworca i nietuzinkowym sprawowaniu liturgii...
9 mitów o Śląsku. Wersja dla dociekliwych
Niedawny wpis o faktach i mitach dotyczących Śląska cieszył się ogromnym zainteresowaniem, dlatego postanowiłem stworzyć na podstawie opublikowanych przez Was komentarzy kolejny artykuł o regionalnych...
Spójrz na Śląsk innym okiem. „Dyskretny urok Śląska” już do kupienia w dobrych sklepach
"Dyskretny urok Śląska" otwiera śląską trylogię Evy Tvrdej, współczesnej pisarki z czeskiej strony Śląska. Eva Tvrdá przenosi nas kilkanaście kilometrów na południowy zachód od...
Leanderka. 5 ôsprowek po naszymu – śląskojęzyczny debiut Rafała Szymy
Zbiór opowiadań "Leanderka. 5 ôsprowek po naszymu" to śląskojęzyczny debiut Rafała Szymy. Zawarte w nim teksty to współczesna, nowoczesna proza pozbawiona folklorystycznego charakteru. Język...
Miłość w Königshütte – spektakl [oraz konkurs]
Teatralna wersja niezrealizowanego dotąd scenariusza filmowego Ingmara Villqista to dzieło wyjątkowe.
Z pewnością jedno z najważniejszych w dotychczasowym dorobku autora. Bardzo osobiste (autor urodził się...
Przepis na moczkę wigilijną
Przedstawiam Wam tradycyjny przepis na moczkę wigilijną. Dokładnie w taki sposób przygotowuje się moczkę u mnie w rodzinie od wielu już lat - zapewniam...
„Dante i inksi” – zbiór poezji w śląskim przekładzie
JOSEPH VON EICHENDORFF
SPŌMNIYNIE
(Erinnerung)
1
Ty ptŏszku, cojś przifurgnōł sam
Z daleka, lipo, co tak sie
Kolybiesz, zdrzōdło, pedzcie mi
Kaj isto tyn mōj hajmat je.
(...)
Powyższy wiersz to fragment „Dante...
Wspomnienia z wernisażu Mężczyzn z Węgla
To był wyjątkowy wieczór z wyjątkowymi ludźmi! (O co chodzi w Projekcie Metropolitanin pisałem kilka dni temu) Wieczory takie jak tamten dodają ogromnego kopa...
Co pedziołby Kant po ślonsku? Przekrój osiągnięć największych filozofów
Filozof w mowie potocznej nie kojarzy się za dobrze. Utożsamiamy go z kimś, kto mitręży swoje wolne chwile na zbędne rozważania, zamiast zająć się...
Silesia Videosession: wyławiamy perełki śląskiej muzyki
Silesia Videosession to projekt młodych entuzjastów i łowców ambitnej oraz wyjątkowej muzyki z obszaru województwa śląskiego. Poszukują i wyławiają z artystycznego morza perły a...
Przepis na śląską kopę
Śląska kopa to tradycyjny deser spotykany na Górnym Śląsku. Jej protoplastą jest kopa ornontowicka, która wpisana została w 2012 roku na listę produktów tradycyjnych...
Weto Dudy. Ślązacy będą jeszcze bardziej zdeterminowani w walce o swoje prawa
Andrzej Duda, zgodnie z przewidywaniami komentatorów i wbrew oczekiwaniom Ślązaków, odmówił podpisania ustawy uznającej język śląski za język regionalny i przekazał ją Sejmowi do...
Życzenia po śląsku
Zebrane zostały tutaj życzenia i wierszyki po śląsku na urodziny, Boże Narodzenie, Wielkanoc, Barbórkę i Nowy Rok. Na tej stronie znajdziesz życzenia po śląsku...
Dziennik ks. Franza Pawlara. Opis ostatnich dni II WŚ na Górnym Śląsku
Dziennik Księdza Franza Pawlara to wspomnienia z końca II Wojny Światowej, które pokazują nam, że wojna jest ogromną tragedią bez względu na narodowość stron...
Słowem przez świat. „Mappa Mundi” – nowy tomik Mirosława Syniawy w języku śląskim
Miłośnicy poezji i podróży mają powód do radości, ponieważ uznany śląski poeta Mirosław Syniawa właśnie opublikował swój najnowszy tomik poezji zatytułowany "Mappa Mundi". Ta...
Jeszcze dwa słowa o „aparycji chama”
Mój post na Facebooku wywołał skrajne emocje, zainteresowała się nim nawet Gazeta Katowice i Dziennik Zachodni. Przypomnę. Uważam, że wykorzystanie w kampanii społecznej stwierdzenia:...
Język śląski – argumenty naukowe przemawiające za uznaniem za język regionalny
Język śląski jest mową używaną przez rdzennych mieszkańców Górnego Śląska. W klasyfikacji genetycznej język śląski uznawany jest za język słowiański, którego słownictwo czerpało zapożyczenia...
Jak godomy, oma czy starka?
Dostałem od Czytelniczki Eweliny wiadomość z pytaniem - powiedz mi, jak zwracasz się do babci/dziadka po śląsku? Jak się mówi, żeby okazać szacunek- tzn.,...
[QUIZ] Śląskie słowa i zwyczaje wielkanocne
Moi drodzy, dzisiaj zachęcam Was do sprawdzenia swojej wiedzy o śląskich zwyczajach wielkanocnych. W quizie oprócz śląskich tradycji zawarłem także kilka - mam nadzieję...
5 powodów, dla których warto deklarować narodowość śląską
Podczas nadchodzącego Spisu Powszechnego każdy obywatel i obywatelka RP zostanie poproszony o odpowiedź na szereg pytań. Najistotniejszymi dla nas Ślązaków będą te, odnoszące się...
Ewangelia na wigilię po śląsku. Wydrukuj i przeczytaj przed wieczerzą
Jak nakazuje tradycja, przed spożyciem wieczerzy wigilijnej czyta się fragment Ewangelii wg. św. Łukasza, który traktuje o narodzeniu Chrystusa. Serdecznie zachęcam Was, aby fragment...
Chopy, co z Wami je niy richtich?
Pŏra dni do zadku suchoł żech w radyju, jak Grzegorz Franki gŏdoł, czamu przestoł być prezesym Ślōnskij Partyje Regiōnalnyj. Pedzioł, że o swojij decyzyji poinformowoł ekskamrata bez wiadōmość SMS. Franki spokopiōł, że we ŚPR tak naprŏwda to nic sie niy dzioło, ludzie to niy byli fachmōny, a Mercik piyrszy poszoł weg, bo nic niy robiōł. Tego było za wiela i bestōż Franki poszoł nazŏd do PO.
#śląska rzecz: hołda
Wydawać by się mogło, że hołda to symbol najbardziej śląski, jaki możemy sobie wyobrazić. Bo przecież w parze z szybem kopalnianym tworzy unikatowy i...
Komisorz Hanusik – pierwsza komedia kryminalna w śląskiej godce już w sprzedaży
Po tygodniach oczekiwań do sklepów trafiła piyrszo kryminalno komedyjo we ślonskij godce, czyli „Komisorz Hanusik” autorstwa Marcina Melona.
Rade byście sie dowiedzieli skond Ouma Hanusikowo...
[Szybka piłka] prof. Marek o języku śląskim
Informacją dnia jest 'ekspertyza', jaką przedstawił prof. Franciszek Marek w sprawie zmiany statusu prawnego godki śląskiej. Przypuszczam, że pomylenie tekstu publicystycznego z ekspertyzą naukową,...
Wojewoda śląski Jorg. W kotle czarownic – ostatnia część trylogii K. Lewandowskiego
Wojewoda śląski Jorg. W kotle czarownic - jest to ostatnia, trzecia część 200-letniej historii Górnego Śląska wplecionej w życiorysy Karla Godulli (wyd. 2010 i...
Ślōnski sznelcug, czyli wielki śląski manifest
9 lutego w Przestrzeni Twórczej Stacji Ligota odbył się Ślōnski sznelcug, czyli spotkanie z prof. Zbigniewem Kadłubkiem połączone z koncertem muzyki ambientowej, wystawą zdjęć...
Zakochałem się i poszedłem do NOSPRu
A raczej w odwrotnej kolejności. Z resztą, czy to ważne? Ciągnęło mnie do NOSPRu od momentu otwarcia, ileż to nasłuchałem się opinii, ileż to...
Jaki jest Twój Dzień Języka Ojczystego?
Obchodzimy dziś Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. Święto ustanowione przez UNESCO wprawiło mnie w małe zakłopotanie – jadąc w pociągu zastanawiałem się, jaki jest mój...
Regionaliści nakręcili filmy edukacyjne o Śląsku. Nie tylko dla nauczycieli
Stowarzyszenie Inicjatywa we współpracy z Silesia Schola realizuje projekt „W regionie o regionie” w ramach którego nakręcono 15 filmów edukacyjnych o Śląsku, które w...
Ich książęce wysokości. Część górnośląska – nowa książka z serii Canon Silesiae
Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej w ramach serii wydawniczej Canon Silesiae prezentuje kolejną książkę, która ma czytelnikowi przybliżyć ogólnie pojętą tematykę Górnego Śląska. Tym razem...
6 powodów dla których #11 Tauron Nowa Muzyka ponownie mnie zachwycił
#1 Strefa Kultury
Nie wiem czy może istnieć lepsze miejsce do organizacji festiwalu z nowoczesną muzyką, niż dawny poprzemysłowy teren. Chociaż niesamowitość miejsca nie wynika...
Ślabikórz niy dló bajtli – recenzja.
Mam w ręce, a raczej na stole nowy Ślabikórz. Zacznę od tego, iż książka na pewno nie jest podręcznikiem do nauki godki śląskiej, jak...
Barbórka – górnicze święto na Śląsku
Barbórka - święto górnicze, które tradycyjnie obchodzimy 4 grudnia. To właśnie wówczas swoje wspomnienie obchodzi św. Barbara z Nikomedii, która jest patronką nie tylko...
Oberschlesien: tu gdzie się spotkaliśmy [zobacz film]
https://tuudi.net/slaskie_filmy/Oberschlesien_tu_gdzie_sie_spotkalismy.mp4
Dzięki współpracy z reżyserem filmu - Michałem Majerskim możecie legalnie i za darmo zobaczyć film Oberschlesien: tu gdzie się spotkaliśmy. Film jest dostępny w...