Ślōnskŏ familijŏ: starka
Śląska rodzina: babcia
Felieton dostępny jest w dwóch wersjach językowych. Kliknij na "następny" aby poczytać po śląsku: Ślōnskŏ familijŏ: starka
Babcia kojarzy mi się z...
Język śląski – argumenty naukowe przemawiające za uznaniem za język regionalny
Język śląski jest mową używaną przez rdzennych mieszkańców Górnego Śląska. W klasyfikacji genetycznej język śląski uznawany jest za język słowiański, którego słownictwo czerpało zapożyczenia...
[QUIZ] Jak dobrze znasz ślonsko godka? Sprawdź się!
Dla wielu osób nieodłącznym atrybutem śląskości jest posługiwanie się w życiu codziennym ślonskom godkom. Nie ważne jest, czy piszemy i mówimy poprawnie, czy z...
Śląska klawiatura i słownik dla systemu Android oraz iOS
Śląska klawiatura i słownik dla systemu Android oraz iOS jest dostępna dzięki aplikacji SwiftKey Keyboard. Aplikacja wprowadzi śląskie litery na klawiaturę Waszego telefonu (w nowszych...
Jak zacząć pisać po śląsku? Porady praktyczne
Polskiej ortografii i gramatyki każdy uczył się w szkole. Lecz nikogo z nas nie uczono, jak pisać po śląsku. Dlatego na pierwszy rzut oka zapis śląskiej mowy może dla wielu z Was być trudny. Jednak nic bardziej mylnego! Śląski alfabet po pewnym czasie wchodzi w krew!
9 mitów o Śląsku. Wersja dla dociekliwych
Niedawny wpis o faktach i mitach dotyczących Śląska cieszył się ogromnym zainteresowaniem, dlatego postanowiłem stworzyć na podstawie opublikowanych przez Was komentarzy kolejny artykuł o regionalnych...
[QUIZ] Śląskie słowa i zwyczaje wielkanocne
Moi drodzy, dzisiaj zachęcam Was do sprawdzenia swojej wiedzy o śląskich zwyczajach wielkanocnych. W quizie oprócz śląskich tradycji zawarłem także kilka - mam nadzieję...
Przepis na moczkę wigilijną
Przedstawiam Wam tradycyjny przepis na moczkę wigilijną. Dokładnie w taki sposób przygotowuje się moczkę u mnie w rodzinie od wielu już lat. Moczka to...
7 najładniejszych śląskich słów
Słowami wyrażamy świat - to co widzimy, co odczuwamy. Każde słowo niesie ze sobą określony ładunek emocjonalny: smutek, radość, piękno, ciepłe wspomnienie. Jakie są...
Rajzyfiber, czyli śląski stres przed podróżą
Jest w języku śląskim słowo, które uwielbiam za jego niedosłowność i uniwersalność. To rajzyfiber.
Etymologia słowa jest prosta. Wystarczy z niemieckiego połączyć die Reise (podróż)...
[QUIZ] Śląskie zwyczaje bożonarodzeniowe. Sprawdź czy znasz?
Jak wiadomo najlepiej uczy się poprzez zabawę. Dlatego przygotowałem dla Was kolejny quiz, tym razem pod tytułem „Śląskie zwyczaje świąteczne”. Dotyczy on tradycyjnych regionalnych...
5 najciekawszych słów po śląsku
Ślonsko godka pełna jest słów i zwrotów, które mogą zadziwiać. Dla nas – są naturalne, ale osoby spoza Górnego Śląska mogą wprawić w małe...
Śląskie tradycje wigilijne – poznaj Wigilię na Śląsku
Przedstawiam Wam poniżej śląskie tradycje wigilijne, które obecne są w górnośląskich domach. Część z nich znam, gdyż są przekazywane z pokolenia na pokolenie w...
Jak wygląda tradycyjna śląska palma wielkanocna?
Tradycyjna śląska palma wielkanocna różni się zasadniczo od polskich, które zobaczyć możemy w telewizji lub Internecie. Zgodnie z zwyczajem śląska palma nie jest duża...
#śląska rzecz – tyta
Śląska tyta to prezent dla pierwszoklasisty, który po latach zabawy i beztroski musi w końcu przekroczyć próg szkoły. Powiedzieć można, że tyta jest czymś w rodzaju pocieszenia, którym obdarowuje się dzieciaka, aby uprzyjemnić wkroczenie w odpowiedzialne życie.
Polterabend – trzaskanie porcelany. Przedweselny zwyczaj na Śląsku
Polterabend to powszechnie znana na Śląsku tradycja trzaskania porcelany przed domem przyszłej panny młodej. Słowo pochodzi z języka niemieckiego, gdzie poltern znaczy hałasować natomiast...
Jak godomy, oma czy starka?
Dostałem od Czytelniczki Eweliny wiadomość z pytaniem - powiedz mi, jak zwracasz się do babci/dziadka po śląsku? Jak się mówi, żeby okazać szacunek- tzn.,...
Barbórka – górnicze święto na Śląsku
Barbórka - święto górnicze, które tradycyjnie obchodzimy 4 grudnia. To właśnie wówczas swoje wspomnienie obchodzi św. Barbara z Nikomedii, która jest patronką nie tylko...
Przepis na śląską kopę
Śląska kopa to tradycyjny deser spotykany na Górnym Śląsku. Jej protoplastą jest kopa ornontowicka, która wpisana została w 2012 roku na listę produktów tradycyjnych...
#śląska rzecz – maszkety
Czy znacie kogoś, kto nie lubi maszketów? Bez maszketów nie odbędą się żadne urodziny u babci Anieli. Pamiętam jak za bajtla dziadek mówił do...
Listy do św. Mikołaja po śląsku
Nie trzeba chyba nikogo przekonywać, że edukacja młodego pokolenia ma fundamentalne znaczenie dla zachowania śląskiej kultury i języka. Dlatego przedstawiam Wam listy dzieci czytelników...
#śląska rzecz: klopsztanga
Jechałem na rowerze przez stare, komunistyczne osiedle. Zauważyłem, że wiele rzeczy zmieniło się wokoło, ale klopsztanga pozostała taka, jaka była 15 lat temu. A...
[QUIZ] Sprawdź czy znasz ślonsko godka? Część II
Dziś przygotowałem dla Was drugą część quizu sprawdzającego jak dobrze znacie ślonsko godka. Jest trochę trudniejsza niż poprzednia zabawa, przygotowałem kilka podchwytliwych pytań, ale...
#śląska rzecz – kołocz
Śląski kołocz. Małe słowo, a osobom spoza Śląska potrafi sprawić wiele problemów. Śląski kołocz to maszket, składający się z ciasta drożdżowego, z warstwy makowej,...
6 faktów i mitów o Śląsku
Rozmowy z osobami spoza Śląska są bardzo inspirujące. Może powstać z tego felieton o Yeti, który okaże się najbardziej popularnym wpisem w ubiegłym roku....
Dykcjonorz, czyli słownik śląski
Powstał dykcjonorz, czyli internetowy słownik śląski w którym systematycznie dodawane są śląskie słowa wraz z odmianą i przykładowymi propozycjami użycia. Autorami serwisu są Stasiek Neblik...
#śląska rzecz – kreple
Ftoś kejś pedzioł, iże ślōnskie kreple to niy je to samo, co polskie pączki. Jŏ tam niy wiym - u mje w dōma krepli sie nie warziło bo moja mamulka takich tustych maszketōw niy lubi. Ja - tortensztik, kopa, kołŏcz z posypkōm abo inksze ajnfachowe maszkety jŏ za bajtla jŏd bez kożdy wikynd. Dōmowego krepla jŏ nikyj niy zjŏd.
Wywózka – nowa książka IPN Katowice dotycząca Tragedii Górnośląskiej
Wreszcie dotarła! Jeszcze nie miałem okazji przeczytać więcej niż jednej strony, ale czuję, że "Wywózka" będzie lekturą obowiązkową nie tylko dla osób, których rodziny...
Przajesz ślonskij godce? Kupuj książki po śląsku!
Od wielu już lat trwa na Śląsku ożywiona dyskusja na temat kondycji śląskiej godki. My, Ślązacy jesteśmy zaniepokojeni tym, czy mowa naszych przodków przetrwa...
#śląska rzecz: hołda
Wydawać by się mogło, że hołda to symbol najbardziej śląski, jaki możemy sobie wyobrazić. Bo przecież w parze z szybem kopalnianym tworzy unikatowy i...
#śląska rzecz – zolyty
Zolyty to po polsku randka. Na zŏlyty karlus prosi frelka, kero fest mu sie spodobała abo swoja dziouszka abo libsta, keryj przaje. To je fest wŏżne, aby pamiyntać, iże na zolyty to niy ino na poczōntku kōnszachtu, ale durś łazić.
Dziś Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego
Z tej okazji nie będzie wpisu, tylko krótki filmik. Bo obraz to więcej, niż 1000 znaków.
Z 7000 obecnie używanych języków, aż 50% nie przetrwa...
W poszukiwaniu polskości w sercach Ślązaków
Jechałeś kiedyś bez celu przed siebie? Nie mówię, że nie wiedziałeś po co zmierzasz. Raczej wówczas, kiedy Twoja droga była zagadką. Twój cel dopiero...
Spójrz na Śląsk innym okiem. “Dyskretny urok Śląska” już do kupienia w dobrych sklepach
"Dyskretny urok Śląska" otwiera śląską trylogię Evy Tvrdej, współczesnej pisarki z czeskiej strony Śląska. Eva Tvrdá przenosi nas kilkanaście kilometrów na południowy zachód od...
Na deser: wyliczanka po śląsku
Już mom nowo wyliczanka, ślonski krupniok to kaszanka. Polsko babka to jest zista, piwa skrzynka to jest kista, ślonski fater to jest tata, wasz...
Ślōnski sznelcug, czyli wielki śląski manifest
9 lutego w Przestrzeni Twórczej Stacji Ligota odbył się Ślōnski sznelcug, czyli spotkanie z prof. Zbigniewem Kadłubkiem połączone z koncertem muzyki ambientowej, wystawą zdjęć...
Jak Komisorz Hanusik uratowoł Ślonsk od srogij chaje
Nie wiem, czy Marcin Melon pisał wcześniej książki (po polsku? śląsku?). Wiem natomiast jedno, że jeśli Komisorz Hanusik jest jego literackim debiutem, to na...
Poznaj Hymn Śląska | wideo + tekst
Hymn Śląska zaprezentowany został podczas 12 Marszu Autonomii. Słowa w języku śląskim, czeskim, niemieckim i polskim prezentuję Wam poniżej. Zdaniem twórców hymnu, dzieło miało...
Biblia po śląsku – rarytas w domowych biblioteczkach
Biblia po śląsku to ponad 600 stron, na które składają się cztery Ewangelie, Dzieje Apostolskie, Listy Św. Pawła, Listy Powszechne i Apokalipsa św. Jana. Obecnie nic nie stoi już na przeszkodzie, aby Nowy Testament po śląsku był czytany na przykład podczas Wigilii.
Dziennik ks. Franza Pawlara. Opis ostatnich dni II WŚ na Górnym Śląsku
Dziennik Księdza Franza Pawlara to wspomnienia z końca II Wojny Światowej, które pokazują nam, że wojna jest ogromną tragedią bez względu na narodowość stron...
Tu, na Śląsku, czyli Piąta strona świata
Zastanawiam się, czy pisanie o spektaklu, który powstał na podstawie książki, którą trzymam dopiero w ręce bez przeczytania ni pół zdania ma w ogóle...
“Niektórzy boją się myślenia”. Spotkanie z prof. Kadłubkiem
Spotkania ze Zbigniewem Kadłubkiem tworzą dobrą atmosferę. Nie chodzi mi tylko o atmosferę dyskusji pomiędzy Gościem a zebranymi – bo ta jest zawsze wyjątkowo...
Mianujom mie Hanka – przejmujący spektakl o trudnych śląskich losach
Mianujom mie Hanka to monodram, w którym w główną i jedyną rolę wcieliła się znakomita aktorka Grażyna Bułka, znana wszystkim z Cholonka - sztandarowej...
Komisorz Hanusik – pierwsza komedia kryminalna w śląskiej godce już w sprzedaży
Po tygodniach oczekiwań do sklepów trafiła piyrszo kryminalno komedyjo we ślonskij godce, czyli „Komisorz Hanusik” autorstwa Marcina Melona.
Rade byście sie dowiedzieli skond Ouma Hanusikowo...
Być Ślązakiem to powód do dumy!
Właśnie wróciłem z premiery filmu „Być Ślązakiem to powód do dumy”. Jadąc do Rydułtowskiego Centrum Kultury, nie bardzo wiedziałem czego powinienem się spodziewać –...
Najładniejsze śląskie słowo – konkurs z nagrodami
Zapraszam Was do wzięcia udziału w konkursie, w którym do wygrania będą dwa egzemplarze książki Kōmisorz Hanusik i umrzik we szranku Marcina Melona, która...
Kożdego polskigo polityka wyciepołbych raus do Araberōw i Rusōw
Jo bych tych polityków, kerzi gŏdajōm – ôd ludzi my sōm i Polsce ino przajymy – na sztyry strōny świata raus wygōnioł. Ino ze rajzyntasiōm, flaszkōm wody i korōnkōm, co by do swojigo Pōnbōczka porzykać mogli, jak śniŏdać niy bydōm co mieli, abo cliwić sie im bydzie. Co by Araberōw, Rusōw, Niymcōw i Murzinōw ô szolka wody i sznitka chleba prosić musieli.
#śląska rzecz – kusik
Kusik to jedno z najpiękniejszych śląskich słów. Po polsku znaczy dokładnie to samo co buziak, całus, pocałunek. Ale po śląsku brzmi przecież jakoś magiczniej,...
#śląska rzecz – węgiel
Węgiel wydobywany jest na Górnym Śląsku przynajmniej od XVII wieku. To właśnie odkrycie tego surowca spowodowało rozwój przemysłu i rewolucję, która miała miejsce nie tylko na powierzchni ziemi, ale także w umysłach mieszkańców tego regionu.
Dlaczego NOSPR to nie miejsce na odważny rap?
Dziś idę pod prąd wśród tych, którzy są w większości i uważają, że występ Miuosha, Jimka i orkiestry symfonicznej w sali NOSPRu był genialnym...
Padosz, ja?
Pójdę do teatru na coś fajnego, odchamię się – pomyślałem. Zrobiłem, co wymyśliłem. Kupiłem bilet, wszedłem do środka sali i po chwili zorientowałem się,...
#śląska rzecz: szolka tyju
Szolka tyju kojarzy mi się z międzypokoleniowym spotkaniem, kiedy przychodzę do babci i słyszę – siednij sie wnusiu, zrobia ci tyju. Ja babcia –...
Tauron Nowa Muzyka – śląskie tętni energią!
Zeszłoroczny Festiwal Tauron Nowa Muzyka tylko liznąłem dzięki koncertowi Chilly Gonzalesa. Jednak wystarczył tylko jeden występ, żeby stwierdzić, że na przyszłorocznej edycji festiwalu pojawić...
[KONKURS] – wygraj Leanderkę Rafała Szymy!
Przygotowałem dla Was konkurs, w którym macie okazję wygrać dwa egzemplarze najnowszej książki Rafała Szymy - Leanderka. Jestem w trakcie lektury i mogę powiedzieć,...
Jeszcze dwa słowa o “aparycji chama”
Mój post na Facebooku wywołał skrajne emocje, zainteresowała się nim nawet Gazeta Katowice i Dziennik Zachodni. Przypomnę. Uważam, że wykorzystanie w kampanii społecznej stwierdzenia:...
Dr James Bjork: jako Amerykanin czuję empatię ze śląskimi problemami i dylematami
Czy wiecie, że tematem rozmów na seminarium prowadzonym na jednym z najlepszych uniwersytetów świata będzie… Śląsk?
W ramach Programme on Modern Poland na Uniwersytecie Oksfordzkim w...
Czy pisanie po śląsku ma sens? Premiera czwartej części przygód Komisorza Hanusika [NAGRANIE +...
Czy istnieje język śląski? Jak silna jest śląska literatura? Czy Ślązacy są zainteresowani czytaniem po śląsku? Aż w końcu – czy pisanie po śląsku...
Podczas pielgrzymki mężczyzn do Piekar modlitwa wiernych była po śląsku! [NAGRANIE]
Pięknej tradycji zapoczątkowanej w 2014 roku stało się zadość. Wówczas to pierwszy raz na kalwaryjskim wzgórzu w Piekarach Śląskich część liturgii Mszy świętej odbyła...
6 powodów dla których Ślązacy to współcześni muzułmanie
Ślązaku, jeśli wydaje Ci się, że nie masz z muzułmanami nic wspólnego to przekonam Cię, że jesteś w ogromnym błędzie. Zebrałem sześć punktów, w...
Śląski nacjonalizm ma się dobrze, bo przymykamy na niego oko
Zdenerwowałem się bardzo. Kilka sekund później pomyślałem – kto w ogóle będzie chodzić w takiej tresce? Skoro jest sprzedawana to na pewno jest na...