Śląska kultura

Jaka jest śląska kultura? Przekonaj się, że kultura Górnego Śląska oferuje bardzo wiele także dla ambitnych odbiorców. Dowiesz się tutaj także o śląskich tradycjach i zwyczajach, języku śląskim oraz książkach pisanych o Śląsku i po śląsku. Jeśli szukasz śląskich przepisów na tradycyjne potrawy i desery – znajdziesz je tutaj w osobnej kategorii.

Jak zacząć pisać po śląsku? Porady praktyczne

Polskiej ortografii i gramatyki każdy uczył się w szkole. Lecz nikogo z nas nie uczono, jak pisać po śląsku. Dlatego na pierwszy rzut oka zapis śląskiej mowy może dla wielu z Was być trudny. Jednak nic bardziej mylnego! Śląski alfabet po pewnym czasie wchodzi w krew!

Śląsk wedle bajtla

1
Śląsk wedle bajtla to innowacyjny projekt, w którym głos zostanie przekazany dzieciom. Inicjatorzy akcji chcą zapytać najmłodszych mieszkańców regionu, czym dla nich jest Śląsk,...

Śląsk wedle bajtla – krótkie podsumowanie

7
Uff. Już po wszystkim. Dziękuję wszystkim, nie tylko Czytelnikom bloga, którzy przyszli na wernisaż. Nie sposób oceniać pracę, którą się samemu wykonało, dlatego poprzestanę...

Silesia Videosession: wyławiamy perełki śląskiej muzyki

Silesia Videosession to projekt młodych entuzjastów i łowców ambitnej oraz wyjątkowej muzyki z obszaru województwa śląskiego. Poszukują i wyławiają z artystycznego morza perły a...

Ślązacy w przeszłości nie mogli liczyć na Tuska, lecz mogą uczyć się od niego...

8
Agata Krypczyk na otwarciu Campusu Polska Przyszłości zapytała Rafała Trzaskowskiego i Donalda i Tuska, kiedy wreszcie Polska uzna śląski za język regionalny? Trzaskowski dość szybko odpowiedział, że ma żonę z Rybnika, więc popiera ten postulat. Tusk stwierdził natomiast, że "ojca dzieci uczyć nie należy" i przypomniał, że wraz z innymi pięcioma Kaszubami w sejmie i senacie uzyskali dla kaszubskiego status języka regionalnego.

Spójrz na Śląsk innym okiem. „Dyskretny urok Śląska” już do kupienia w dobrych sklepach

1
"Dyskretny urok Śląska" otwiera śląską trylogię Evy Tvrdej, współczesnej pisarki z czeskiej strony Śląska. Eva Tvrdá przenosi nas kilkanaście kilometrów na południowy zachód od...

Jak godomy, oma czy starka?

Dostałem od Czytelniczki Eweliny wiadomość z pytaniem - powiedz mi, jak zwracasz się do babci/dziadka po śląsku? Jak się mówi, żeby okazać szacunek- tzn.,...

Poznejcie Ślonsk tak oszkliwy, że żodyn niy chce na niego paczeć

Śląsk to miejsce, w którym nikt przy zdrowych zmysłach nie chciałby mieszkać. Tutaj zawsze pada deszcz i unosi się nieprzyjemna dla oczu mgła. Ci,...

W poszukiwaniu zagubionego serca. Czy zdołałem pokochać tę Ziemię?

Zastanawiałem się dzisiaj gdzie jest moje serce? Czy na Śląsku czy w Tatrach? A może zostawiłem je w walijskich górach? Na krymskich skałach? W...

Być Ślązakiem to powód do dumy!

12
Właśnie wróciłem z premiery filmu „Być Ślązakiem to powód do dumy”. Jadąc do Rydułtowskiego Centrum Kultury, nie bardzo wiedziałem czego powinienem się spodziewać –...

[QUIZ] Jak dobrze znasz ślonsko godka? Sprawdź się!

Dla wielu osób nieodłącznym atrybutem śląskości jest posługiwanie się w życiu codziennym ślonskom godkom. Nie ważne jest, czy piszemy i mówimy poprawnie, czy z...

Polterabend – trzaskanie porcelany. Przedweselny zwyczaj na Śląsku

7
Polterabend to powszechnie znana na Śląsku tradycja trzaskania porcelany przed domem przyszłej panny młodej. Słowo pochodzi z języka niemieckiego, gdzie poltern znaczy hałasować natomiast...

[KONKURS] – wygraj Leanderkę Rafała Szymy!

0
Przygotowałem dla Was konkurs, w którym macie okazję wygrać dwa egzemplarze najnowszej książki Rafała Szymy - Leanderka. Jestem w trakcie lektury i mogę powiedzieć,...

[Szybka piłka] prof. Marek o języku śląskim

Informacją dnia jest 'ekspertyza', jaką przedstawił prof. Franciszek Marek w sprawie zmiany statusu prawnego godki śląskiej. Przypuszczam, że pomylenie tekstu publicystycznego z ekspertyzą naukową,...

Skarbek – #śląskie legendy

3
Śląska mitologia lub – jak niektórzy mówią – demonologia jest nad wyraz różnorodna i interesująca. Myli się jednak ten, kto sądzi, iż baśnie oraz...

Padosz, ja?

Pójdę do teatru na coś fajnego, odchamię się – pomyślałem. Zrobiłem, co wymyśliłem. Kupiłem bilet, wszedłem do środka sali i po chwili zorientowałem się,...

Gazeta Auchan Mikołów po śląsku

Auchan Mikołów z pomocą Towarzystwa Pro Loquela Silesiana już po raz drugi, z okazji swoich urodzin przygotował specjalną gazetkę po śląsku. Opinie na jej...

Marcin Melon – Komisorz Hanusik i Warszawiok

Prezentacja jednoaktówki autorstwa Marcina Melona pt. "Komisorz Hanusik i Warszawiok". Jednoaktówka zajęła drugie miejsce w trzeciej edycji konkursu "Jednoaktówki po śląsku", organizowanego przez Imago...

Panie Gliński, myli się pan w sprawie języka śląskiego. A ja panu powiem, dlaczego

0
27 stycznia 2020 roku poseł Maciej Kopiec zadał premierowi Mateuszowi Morawieckiego dość interesujące pytania dotyczące języka śląskiego. Przytoczę poniżej same pytania, bez całości interpelacji:...

Dlaczego NOSPR to nie miejsce na odważny rap?

Dziś idę pod prąd wśród tych, którzy są w większości i uważają, że występ Miuosha, Jimka i orkiestry symfonicznej w sali NOSPRu był genialnym...

Czy Ślązacy powinni (nie) wspierać społeczność LGBT?

10
Pewnie Was zasmucę, że odpowiem na powyższe pytanie - nie wiem. Każdy powinien rozsądzić to we własnym sercu i wedle własnego sumienia. Można oczywiście...
Jak wygląda bebok? 

Bebok – #śląskie legendy

Śląska mitologia lub - jak niektórzy mówią - demonologia jest nad wyraz różnorodna i interesująca. Myli się jednak ten, kto sądzi, iż baśnie oraz...

„Niektórzy boją się myślenia”. Spotkanie z prof. Kadłubkiem

Spotkania ze Zbigniewem Kadłubkiem tworzą dobrą atmosferę. Nie chodzi mi tylko o atmosferę dyskusji pomiędzy Gościem a zebranymi – bo ta jest zawsze wyjątkowo...

Miłość w Königshütte – spektakl [oraz konkurs]

16
Teatralna wersja niezrealizowanego dotąd scenariusza filmowego Ingmara Villqista to dzieło wyjątkowe. Z pewnością jedno z najważniejszych w dotychczasowym dorobku autora. Bardzo osobiste (autor urodził się...

Życzenia po śląsku

3
Zebrane zostały tutaj życzenia i wierszyki po śląsku na urodziny, Boże Narodzenie, Wielkanoc, Barbórkę i Nowy Rok. Na tej stronie znajdziesz życzenia po śląsku...

Uciekam. W mieście nawet myśleć nie muszę

2
Idę obok odrapanych kamienic, które w gruncie rzeczy nie są tak brzydkie, jak się mi wydawało. A może nie byłyby aż tak brzydkie, gdyby...

[QUIZ] Śląskie słowa i zwyczaje wielkanocne

7
Moi drodzy, dzisiaj zachęcam Was do sprawdzenia swojej wiedzy o śląskich zwyczajach wielkanocnych. W quizie oprócz śląskich tradycji zawarłem także kilka - mam nadzieję...
Tak może wyglądać utopek

Utopek – #śląskie legendy

Śląska mitologia lub – jak niektórzy mówią – demonologia jest nad wyraz różnorodna i interesująca. Myli się jednak ten, kto sądzi, iż baśnie oraz...

Co mają wspólnego Sukiennice i woj. śląskie?

Znajdź jeden niepasujący szczegół na poniższym zdjęciu: Ja wiem, czepiam się. Ale jednak zdjęcie krakowskich Sukiennic na wyświetlaczu w Kolejach Śląskich wygląda trochę komicznie. Jakby...

Dykcjonorz, czyli słownik śląski

Powstał dykcjonorz, czyli internetowy słownik śląski w którym systematycznie dodawane są śląskie słowa wraz z odmianą i przykładowymi propozycjami użycia. Autorami serwisu są Stasiek Neblik...

Żółto-niebieskie serce!

3
Takie akcje są najlepsze: 300 osób spotka się w jednym miejscu, tworzy zółto-niebieskie serce, przyjacielsko macha do warszawskich polityków. Po 30 minutach jest już...

Język śląski – argumenty naukowe przemawiające za uznaniem za język regionalny

6
Język śląski jest mową używaną przez rdzennych mieszkańców Górnego Śląska. W klasyfikacji genetycznej język śląski uznawany jest za język słowiański, którego słownictwo czerpało zapożyczenia...

#śląska rzecz – kołocz

Śląski kołocz. Małe słowo, a osobom spoza Śląska potrafi sprawić wiele problemów. Śląski kołocz to maszket, składający się z ciasta drożdżowego, z warstwy makowej,...

Historyczna pielgrzymka w Piekarach Śląskich – odważny głos kościoła

Kilkadziesiąt tysięcy mężczyzn zgromadziło się na kalwaryjskim wzgórzu na dorocznej pielgrzymce w Piekarach Śląskich. Dzięki odważnym  słowom abp. Wiktora Skworca i nietuzinkowym sprawowaniu liturgii...

5 powodów, dlaczego lepiej być Polakiem niż Ślązakiem

6
Większość z nas czuje dumę z bycia Ślązakiem. I słusznie! Mówiąc za Sándorem Márai - to wielki dar mówić i pisać w sekretnym języku...

Ajschylos „Prōmytojs przibity” w śląskim tłumaczeniu

6
Tłumaczenie wybitnego dzieła Ajschylosa - Prometeusz w okowach jest drugą książką wydaną w serii Canon Silesiae. Trochę ponad rok temu wydawnictwo zainaugurowało Listami z...

Aleksander Nawarecki – Lajerman

2
Lajerman nie jest autobiografią Aleksandra Nawareckiego. Jest opowieścią o Śląsku widzianym oczami autora, począwszy od małego bajtla, skończywszy na wykładowcy akademickim. Jak sam twórca...

Projekt Metropolitanin – Mężczyźni z Węgla. Zaproszenie na wernisaż

2
Gest, dźwięk, obraz, czy słowo. Jest wiele sposobów, aby wyrażać swoją tożsamość, pasję i zarażać nią innych. Projekt Metropolitanin to regionalna inicjatywa artystyczno –...

„Dante i inksi” – zbiór poezji w śląskim przekładzie

3
JOSEPH VON EICHENDORFF SPŌMNIYNIE (Erinnerung) 1 Ty ptŏszku, cojś przifurgnōł sam Z daleka, lipo, co tak sie Kolybiesz, zdrzōdło, pedzcie mi Kaj isto tyn mōj hajmat je. (...) Powyższy wiersz to fragment „Dante...

Ślōnski sznelcug, czyli wielki śląski manifest

9 lutego w Przestrzeni Twórczej Stacji Ligota odbył się Ślōnski sznelcug, czyli spotkanie z prof. Zbigniewem Kadłubkiem połączone z koncertem muzyki ambientowej, wystawą zdjęć...

Barbórka – górnicze święto na Śląsku

Barbórka - święto górnicze, które tradycyjnie obchodzimy 4 grudnia. To właśnie wówczas swoje wspomnienie obchodzi św. Barbara z Nikomedii, która jest patronką nie tylko...
Krzysztof Sitarski

Krzysztof Sitarski mówi, że promuje regionalizm. Ale tak naprawdę to nie

0
Od wielu lat powtarzam, że śląskie elity praktycznie nie istnieją. Jaskrawym przykładem intelektualnej zapaści naszych przedstawicieli są śląscy posłowie, którzy w zdecydowanej większości przypadków...

6 powodów dla których Ślązacy to współcześni muzułmanie

Ślązaku, jeśli wydaje Ci się, że nie masz z muzułmanami nic wspólnego to przekonam Cię, że jesteś w ogromnym błędzie. Zebrałem sześć punktów, w...

#śląska rzecz – węgiel

Węgiel wydobywany jest na Górnym Śląsku przynajmniej od XVII wieku. To właśnie odkrycie tego surowca spowodowało rozwój przemysłu i rewolucję, która miała miejsce nie tylko na powierzchni ziemi, ale także w umysłach mieszkańców tego regionu.

Jak wygląda tradycyjna śląska palma wielkanocna?

Tradycyjna śląska palma wielkanocna różni się zasadniczo od polskich, które zobaczyć możemy w telewizji lub Internecie. Zgodnie ze zwyczajem śląska palma nie jest duża...

Prawica przegrywa walkę o śląskość. Czy lewica zbierze głosy Ślązaków?

12
W skrócie: Prawica nie ma pomysłu na “zagospodarowanie” potrzeb etnicznych Ślązaków Ślązacy są odporni na nachalny i propolski patriotyzm w wydaniu tak zwanych...

#śląska rzecz – kreple

Ftoś kejś pedzioł, iże ślōnskie kreple to niy je to samo, co polskie pączki. Jŏ tam niy wiym - u mje w dōma krepli sie nie warziło bo moja mamulka takich tustych maszketōw niy lubi. Ja - tortensztik, kopa, kołŏcz z posypkōm abo inksze ajnfachowe maszkety jŏ za bajtla jŏd bez kożdy wikynd. Dōmowego krepla jŏ nikyj niy zjŏd.

Poznaj Hymn Śląska | wideo + tekst

Hymn Śląska zaprezentowany został podczas 12 Marszu Autonomii. Słowa w języku śląskim, czeskim, niemieckim i polskim prezentuję Wam poniżej. Zdaniem twórców hymnu, dzieło miało...

Halo, miasta! Uczcie się od Radzionkowa jak dbać o śląskość

Radzionków dotychczas kojarzył mi się z miejscowym klubem piłkarskim oraz Muzeum Chleba, do którego chociaż raz każda klasa musiała odbyć szkolną wycieczkę. Nawet nie...

Biblia po śląsku – rarytas w domowych biblioteczkach

6
Biblia po śląsku to ponad 600 stron, na które składają się cztery Ewangelie, Dzieje Apostolskie, Listy Św. Pawła, Listy Powszechne i Apokalipsa św. Jana. Obecnie nic nie stoi już na przeszkodzie, aby Nowy Testament po śląsku był czytany na przykład podczas Wigilii.

Tu, na Śląsku, czyli Piąta strona świata

Zastanawiam się, czy pisanie o spektaklu, który powstał na podstawie książki, którą trzymam dopiero w ręce bez przeczytania ni pół zdania ma w ogóle...
Śląski translator

Nadeszła rewolucja! Korpus mowy i śląski translator są już dostępne

19
Korpus mowy i śląski translator są już dostępne! Jesteśmy świadkami ogromnego kroku naprzód dla rozwoju języka śląskiego - Grzegorz Kulik ukończył pracę nad korpusem...

#śląska rzecz – kusik

3
Kusik to jedno z najpiękniejszych śląskich słów. Po polsku znaczy dokładnie to samo co buziak, całus, pocałunek. Ale po śląsku brzmi przecież jakoś magiczniej,...

6 powodów dla których #11 Tauron Nowa Muzyka ponownie mnie zachwycił

2
#1 Strefa Kultury Nie wiem czy może istnieć lepsze miejsce do organizacji festiwalu z nowoczesną muzyką, niż dawny poprzemysłowy teren. Chociaż niesamowitość miejsca nie wynika...

Czy pisanie po śląsku ma sens? Premiera czwartej części przygód Komisorza Hanusika [NAGRANIE +...

Czy istnieje język śląski? Jak silna jest śląska literatura? Czy Ślązacy są zainteresowani czytaniem po śląsku? Aż w końcu – czy pisanie po śląsku...

Patrz. Nic nie mów. Klaszcz głośno!

4
Oglądałem niedawno w TVP Katowice relację z gali Nagrody Ślązaka Roku, czyli dorocznego konkursu mającego promować piękno gwary śląskiej. Sadząc po pełnej widowni, jest...

Czy Katowice wykorzystają „efekt Bilbao”?

6
Radek podesłał link do artykułu, który zainspirował mnie do napisania poniższego wpisu. W październiku 1997 roku otwarto w Bilbao Muzeum Guggenheima, które obróciło postindustrialne miasto...

Ich książęce wysokości. Część górnośląska – nowa książka z serii Canon Silesiae

9
Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej w ramach serii wydawniczej Canon Silesiae prezentuje kolejną książkę, która ma czytelnikowi przybliżyć ogólnie pojętą tematykę Górnego Śląska. Tym razem...
Ewangelia na wigilię po śląsku

Ewangelia na wigilię po śląsku. Wydrukuj i przeczytaj przed wieczerzą

Jak nakazuje tradycja, przed spożyciem wieczerzy wigilijnej czyta się fragment Ewangelii wg. św. Łukasza, który traktuje o narodzeniu Chrystusa. Serdecznie zachęcam Was, aby fragment...